PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

174 Marek WIERZBA i inni
ma charakter przełomowy – rozcina Wysoczyznę Drohicką, stanowiącą mezoregion
Niziny Północnopodlaskiej (KONDRACKI 2002). Dolina przechodzi tutaj
przez strefy moren czołowych zlodowacenia warciańskiego, a właściwie ich formy
ostańcowe, od których wody lodowcowo-rzeczne kie rowały się na wschód.
Zbocza doliny charakteryzują w tej części znaczne deniwelacje, nawet do 60 m.
Typowy przełom tworzy Bug pod Mielnikiem, ściślej między Klepaczewem
a Osłowem, na odcinku 8 km. Rzeka o generalnym przebiegu SE-NW przecina
tu w poprzek pas kulminacji wysoczyznowych, odpowiadających strefi e moren
recesji lądolodu Warty. Bug wcina się w garb podłoża kredowego, co powoduje
zwężenie doliny i podwyższenie wysokości zboczy. Szerokość doliny w Klepaczewie
i Osłowie wynosi 1,3 km. Zbocza doliny PPB stanowią tu wyraźną
granicę dwóch jednostek krajobrazowych, tj. dna doliny rzecznej i otaczających
ją wysoczyzn.
W regionalizacji geobotanicznej SZAFERA (1972) obszar ten należy do Okręgu
Łukowsko-Siedleckiego, Krainy Podlaskiej, Poddziału Pasa Wielkich Dolin.
W nowszym ujęciu (MATUSZKIEWICZ 1993 teren ten zalicza się do Okręgu Doliny
Dolnego Bugu, Podkrainy Południowomazowieckiej i od okolic Drohiczyna
do Okręgu Siedleckiego – Podkrainy Południowopodlaskiej, obydwa obszary
w Krainie Południowomazowiecko-Podlaskiej.
Przyrodnicze i ekologiczne znaczenie regionu
Doliny niżowych rzek Polski oferują specyfi czne, ujednolicone warunki siedliskowe,
niezależnie od regionu geografi cznego ich występowania. Liczne cechy wspólne
tych biotopów wynikają z jednakowych procesów warunkujących ich genezę
i trwanie, jak procesy fl uwioglacjalne, aluwialne, stokowe, erozyjne oraz podobne
formy gospodarczego użytkowania (ilustr. 28). Uwarunko wania te sprawiają,
że szata roślinna odległych od siebie dolin wykazuje więcej cech wspólnych
niż podobieństw z roślinnością położoną na sąsiadujących z nimi wysoczyznach
(GŁOWACKI i in. 2002a). Podobne procesy i zagospodarowanie dolin rzecznych,
a co za tym idzie – powtarzalny w znacznym stopniu układ i charakter zbiorowisk
roślinnych, sprzyjają spełnianiu przez nie funkcji korytarzy ekologicznych
(HERBICH 1994; GŁOWACKI i in. 2002a). Azonalny charakter dolin rzecznych
wiąże się z obecnością powtarzalnych układów siedliskowych, występujących
w obszarze zalewowym oraz w obrębie ograniczających go wysokich, niezalewanych
tarasów (teras) i krawędzi morenowych. W obu przypadkach wskazać
można specyfi czne fi tocenozy i wchodzące w ich skład gatunki roślin, związane
z poszczególnymi elementami rzeźby terenu. Z cennych gatunków, występujących
w aluwialnej części dolin rzecznych w Podlaskim Przełomie Bugu, obecne