PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

240 Wojciech ADAMOWSKI i inni
2001). Najniższą część niecki wytopiskowej, na wschód od pagórka Zamok, zajmuje
niewielki płat przepływowego torfowiska zasadowego, na którym występował
dziewięciornik błotny Parnassia palustris i stoplamek krwisty. Natomiast
skraj niecki wytopiskowej, obrzeża lasów i przydroża opanowały skrajnie ubogie
fl orystycznie synantropijne ziołorośla z podklasy Galio-Urticenea (Pass. 1967),
z dominacją jeżyny popielicy Rubus caesius, pokrzywy zwyczajnej Urtica dioica
lub trybuli leśnej Anthriscus sylvestris.
Traworośla, czyli agregacje wysokich traw: trzcinnika piaskowego, stokłosy
bezostnej Bromus inermis lub perzu właściwego Elymus repens, rozwijają
się w miejscach o uszkodzonej pokrywie roślinnej – na skarpach przydrożnych,
w wykopach i zwałach ziemi. Trawom towarzyszą takie rośliny, jak: lucerna sierpowata,
marchew pospolita Daucus carota i podbiał pospolity Tussilago farfara.
To ekspansywny typ roślinności, który rozprzestrzenia się często kosztem nieużytkowanych
muraw kserotermicznych.
Na dnie niecki wytopiskowej występują także olsy i łęgi, jednak z młodymi
drzewostanami i o zubożonym składzie fl orystycznym.
Głównym zagrożeniem szaty roślinnej Haciek jest zarzucenie tradycyjnego,
ekstensywnego użytkowania gruntów. Zmiany sposobu zagospodarowania pociągnęły
za sobą przeobrażenia roślinności. Zarzucenie orki, wykaszania i wypasu
spowodowało zainicjowanie sukcesji wtórnej, prowadzącej do odtwarzania
się roślinności zaroślowej i leśnej, w tym ciepłolubnych zarośli z klasy Rhamno-
-Prunetea Rivas Goday et Garb. 1961, które występują w postaci luźnych zarośli
głogów Crataegus sp. i róż Rosa sp. Niewypasane murawy stopniowo zarastają
krzewami, zmniejsza się w nich udział ciepło- i światłolubnych gatunków murawowych
z klasy Festuco-Brometea, a zwiększa się udział roślin okrajkowych
z klasy Trifolio-Geranietea oraz cienioznośnych roślin towarzyszących (Haćki.
Zespół... 2005). W ostatnich latach nastąpiło znaczne rozprzestrzenienie się w murawach
trzcinnika piaskowego i ostrożenia polnego Cirsium arvense (WOŁKOWYCKI
i ADAMOWSKI 2007). Obserwowane tendencje wciąż jeszcze można zatrzymać,
przywracając wypas (zwłaszcza owiec) lub koszenie oraz usuwając ocieniające
murawy rośliny drzewiaste, za wyjątkiem róż, głogów i szakłaków Rhamnus
cathartica.
Ciepło- i światłolubne gatunki murawowe szybko zanikają również na zboczach
niecki wytopiskowej, obsadzonych w końcu lat sześćdziesiątych XX wieku
drzewami, które współcześnie osiągnęły 50–90% zwarcia koron (Haćki. Zespół...
2005). W ostatnich latach pod okapem zadrzewień rozprzestrzeniła się na znacznej
powierzchni jeżyna popielica oraz ziołorośla z udziałem pokrzywy (WOŁKO-
WYCKI i ADAMOWSKI 2007). Tymczasem właśnie zbocza niecki wytopiskowej są
miejscem występowania znacznej części stanowisk zawilca wielkokwiatowego
(ilustr. 41). Dla ocalenia wysokiej różnorodności gatunkowej tej części Haciek