PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

72 Anna OTRĘBA i inni
lacji torfów nastąpiło w początkach holocenu. Warstwa dennych osadów została
datowana na 9760 ±50 lat BP. Stałymi składnikami ówczesnych fi tocenoz były
mchy: bagiennik żmijowaty Pseudocalliergon trifarium, sierpowiec moczarowy
Drepanocladus sendtneri, skorpionowiec brunatny Scorpidium scorpioides, oraz
turzyce: sztywna Carex elata, nitkowata C. lasiocarpa, dzióbkowata C. rostrata.
Sukcesja roślinna rozpoczęła się w warunkach znacznego podtopienia. Rozwój
zabagnień odbywał się pod dominującym wpływem stosunkowo żyznych wód
podziemnych, przemieszczających się grawitacyjnie ze zlewni. W tym okresie
duża zasobność wód wiązała się z rozpoczętymi na otaczających bagno terenach
procesami wietrzenia glinokrzemianów (KONECKA-BETLEY i in. 1996). W końcu
okresu preborealnego ze zbiorowisk torfotwórczych ustąpiły mchy brunatne.
W bagiennych fi tocenozach przeważała turzyca sztywna ze stałym udziałem
turzycy nitkowatej i turzycy dzióbkowatej. O postępującym zaniku kontaktu powierzchni
torfowiska z wodami minerotrofi cznymi świadczyło pojawienie się
wśród roślin torfowca kończystego Sphagnum fallax i wełnianki pochwowatej
Eriophorum vaginatum.
Etap II – torfowiska przejściowego. Zaznaczył się on cienką warstwą torfów
przejściowych, nie wszędzie dającą się wyróżnić w złożu. W składzie botanicznym
torfu stwierdzono występowanie wełnianki pochwowatej, torfowca kończystego,
turzycy pospolitej Carex nigra i brzozy omszonej Betula pubescens.
Obecność wymienionych gatunków oznaczała spadek uwodnienia powierzchni
torfowiska w porównaniu z poprzednim etapem. Pod względem trofi cznym siedlisko
stało się mniej żyzne i bardziej kwaśne.
Etap III – torfowiska wysokiego. Rozpoczął się on w połowie okresu atlantyckiego.
Próba torfu z początku tego stadium liczy sobie 6740 ±50 lat BP.
Obniżenie poziomu wód spowodowało odseparowanie od podsiąku wód gruntowych
warstwy powierzchniowej torfowiska. Rozwój fi tocenoz stał się uzależniony
od jałowych wód opadowych. Następstwem zmian w hydrologicznym
zasilaniu mokradła była dalsza oligotrofi zacja oraz acydyfi kacja siedliska, a w
jej konsekwencji rozwój zbiorowisk wysokotorfowiskowych i akumulacja torfów
wysokich. Etap ten wyróżnił duży udział wełnianki pochwowatej. Składnikami
zbiorowisk były także: brzoza omszona, sosna zwyczajna oraz krzewinki
wrzosowate Ericaceae i torfowce z sekcji Cuspidata. Poziom wody na torfowisku
podlegał znacznym wahaniom. Obecność zwęglonych szczątków roślin na
głębokości 20–60 cm dokumentuje fakt występowania na torfowisku pożarów.
W końcowej fazie, obejmującej okres współczesny, na niewielu fragmentach
torfowiska można zaobserwować zwiększenie udziału w fi tocenozach torfowca
kończystego, który dobrze znosi fl uktuacje stanów wód – zarówno umiarkowane
wysychanie, jak i okresowe podtopienie.