PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

276 Dan WOŁKOWYCKI
1433 – rozległe dobra tykocińskie, włącznie ze Złotorią, Łopuchowem nad Śliną oraz
Puszczą Czarną w widłach Narwi i Biebrzy, od wielkiego księcia litewskiego Zygmunta
Kiejstutowicza za wierną służbę otrzymuje marszałek hospodarski Jan Gasztołd.
1445 – Suraż otrzymuje magdeburskie prawa miejskie (w wielu źródłach błędnie podawana
jest data 1440 rok).
1447 – pierwsza wzmianka o Waniewie, gdzie istniał wówczas most i gródek obronny,
położony na nieznacznym wyniesieniu między odnogami rzeki.
1466 – drugi pokój toruński i hołd lenny Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego kończą
wojnę trzynastoletnią. Od tej daty następuje gwałtowne ożywienie handlu zbożem,
drewnem i innymi płodami leśnymi spławianymi Narwią i Wisłą do Gdańska,
a w konsekwencji m.in. rozkwit Łomży jako miasta portowego i węzła na szlakach
lądowych, prowadzących z Poznania, przez Warszawę, do Moskwy, i z Mazowsza
na Litwę i Prusy.
1482 – książę mazowiecki Jan nadaje Wiźnie przywilej pozwalający miastu zatrzymać
jedną trzecią cła mostowego, za co mieszczanie mieli odbudować i naprawić most.
Za przejazd wozu pobierano wówczas półtora grosza, od konia – trzy denary, a od
pieszego – denar.
Koniec XV w. – Choroszcz nadana Iwanowi Chodkiewiczowi, wojewodzie kijowskiemu
i marszałkowi litewskiemu. Do rozbiorów Choroszcz należy do powiatu grodzieńskiego
województwa trockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego, stanowiąc
enklawę w obszarze województwa podlaskiego.
1501 – Wielki Książę Litewski Aleksander nadaje mieszczanom suraskim przywilej
m.in. wolnego rybołówstwa i stawiania jazów na Narwi. Grodzenie rzeki jazami,
praktykowane gdzieniegdzie nad Narwią do dziś, w późniejszych czasach było
zwalczane jako zwyczaj szkodliwy: Jaz grodzą rybacy z pali, faszyny, kamieni
i darniny, zostawiając w nim dla przepływu wody kilka otworów zwanych oknami
lub uwodami. Jazy (...) w sposób (...) najszkodliwszy zanieczyszczają koryto rzeki
i opóźniają opadanie wód wiosennych, które z tego powodu do końca maja zalewają
rozległe łąki narwiane w Tykocińskiem (GLOGER 1876).
1501 – Waniewo nadane Radziwiłłom przez Aleksandra Jagiellończyka. Tym samym
tykocińskie dobra Gasztołdów sąsiadują z posiadłościami radziwiłłowskimi już nie
tylko od północy, od strony Puszczy Goniądzkiej, ale i od południa. Brak dokładnego
rozgraniczenia tych włości staje się rychło zarzewiem zbrojnych zatargów.
1510 – Mikołaj Radziwiłł, właściciel dóbr waniewskich, uzyskuje od króla Zygmunta
I przywilej pobierania myta za przejazd tamtejszym mostem, a także lokacji miasta.
Już wówczas obok mostu istniał również kanał poprowadzony w poprzek doliny
i przeprawa promowa funkcjonująca przy wysokich stanach wód. Dziś w tym
samym miejscu biegnie kładka edukacyjna, wybudowana staraniem samorządów
i Narwiańskiego Parku Narodowego, łącząca wsie Waniewo i Śliwno, położone na
przeciwległych krawędziach doliny.
1513 – utworzenie województwa podlaskiego w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego,
obejmującego ziemie nad górną Narwią.