PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

360 Paweł PAWLIKOWSKI
Mimo wyjątkowych walorów przyrodniczych torfowisk Pojezierza Sejneńskiego
dla ochrony ekosystemów bagienno-jeziornych powołano dotychczas jedynie
dwa rezerwaty – „Tobolinka” i „Łempis”. Fragmenty torfowisk chronione
są także w rezerwacie „Kukle”. Zdecydowana większość unikatowych pod
względem fl orystycznym torfowisk znajduje się na gruntach prywatnych i do
niedawna jedyną formą ich ochrony był Sejneński Obszar Chronionego Krajobrazu.
Obecnie zdecydowana większość zachowanych ekosystemów bagienno-
-jeziornych Pojezierza Sejneńskiego położona jest w granicach specjalnych obszarów
ochrony siedlisk: „Pojezierze Sejneńskie” (PLH200007) i „Ostoja Augustowska”
(PLH200005); ekosystemy te wchodzą też w skład obszaru specjalnej
ochrony ptaków „Puszcza Augustowska” (PLB200002).
Szata roślinna torfowisk Pojezierza Sejneńskiego
Charakterystyka torfowisk ze szczególnym uwzględnieniem mszystej
roślinności nieleśnej
Najliczniejszą grupę torfowisk stanowią torfowiska topogeniczne, rozwijające
się w obniżeniach terenu, często w sąsiedztwie jezior, uzależnione od zwierciadła
wód gruntowych. Znaczna ich część zajęta jest przez zbiorowiska leśne,
zaroślowe i szuwarowe. Torfowiska nieleśne z roślinnością mszystą reprezentują
przede wszystkim dwa typy ekologiczno-hydrologiczne – torfowiska kotłowe
oraz pojeziorne, rozwijające się w sąsiedztwie jezior lub w miejscu po zarośniętych
jeziorach, w tym zarówno po kwaśnych jeziorach polihumotrofi cznych
(dystrofi cznych), jak i zbiornikach zasobnych w wapń (por. SUCCOW i JOOSTEN
2001). Jak dotąd na Pojezierzu Litewskim zidentyfi kowano ponad 100 torfowisk
tego typu z zachowaną roślinnością mszarną bądź mechowiskową (SOKOŁOWSKI
1978; KARCZMARZ i SOKOŁOWSKI 1984; WERBLAN-JAKUBIEC i in. 1992; ŁACHACZ
i OLESIŃSKI 1996; JABŁOŃSKA 2005; PAWLIKOWSKI 2003–2009 materiały niepublikowane).
Ich szata roślinna jest bardzo zróżnicowana. Na siedliskach kwaśnych
rozwijają się mszary minerotrofi czne. Z torfowiskami kotłowymi związane są
najczęściej mszary z torfowcami z sekcji Subsecunda (głównie jednobocznym
Sphagnum subsecundum i wklęsłolistnym Sph. platyphyllum), turzycą nitkowatą
Carex lasiocarpa i mietlicą psią Agrostis canina, zbliżone do zespołu Sphagno-
-Caricetum lasiocarpae (Gadeceau 1909) Steffen 1931 em. Westhoff 1969. Występują
one na głębokich (miąższość złoża przekracza zwykle 5 m), średnio bądź
stosunkowo silnie rozłożonych torfach, o charakterze przejściowym w części
stropowej profi lu.