PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

Torfowisko Čepkeliai 449
W 2000 roku rezerwat otrzymał kategorię obszaru specjalnej ochrony ptaków.
W 2002 roku torfowiska po stronie białoruskiej uzyskały status obiektu Ramsar,
a w 2003 roku Białoruś ustanowiła Narodowy Park Krajobrazowy Katra.
W 2004 roku teren rezerwatu został przyjęty jako specjalny obszar ochronny,
według dyrektywy ptasiej (LTVARB002 Čepkeliai). Cały teren rezerwatu jest
także włączony (od 2004 roku) na listę specjalnych obszarów chronionych, według
dyrektywy siedliskowej (LTVAR0009 Čepkeliai). Ponadto cztery inne obszary
Natura 2000 graniczą lub leżą w najbliższym sąsiedztwie torfowiska
Od utworzenia rezerwatu ścisłego w 1975 roku prowadzony jest monitoring
jego zasobów. W przypadku fl ory do 2004 roku zaginęło prawdopodobnie 11
gatunków chronionych, a stan populacji kolejnych 27 gatunków znacznie się pogorszył.
Ponadto zagrożonych jest siedem zbiorowisk z listy habitatowej. Główną
tego przyczyną jest wkraczanie krzewów i drzew na otwarte powierzchnie
torfowiska. W 2004 roku pozostawało już mniej niż 2500 ha otwartych torfowisk.
Przyczyn tego zjawiska można upatrywać w zaniechaniu ekstensywnego
użytkowania antropogenicznego. Wypas, koszenie i wypalanie okazały się
szczególnie ważne dla utrzymania struktury roślinności torfowiska i warunków
bytowania wielu gatunków roślin i zwierząt. Zakaz tych działań, wprowadzony
ponad 30 lat temu, spowodował zarastanie lasem otwartych zbiorowisk torfowiska.
Aktualnie uważa się, że zachowanie dotychczasowego konserwatorskiego
podejścia ochronnego i niepodjęcie zabiegów ochrony czynnej może doprowadzić
do utraty obiektów chronionych na tym obszarze, czyli: 7 zbiorowisk roślinnych,
27 gatunków roślin, 5 gatunków ptaków i 16 owadów. Tym samym
z racji statusu obiektu ochronnego Natura 2000 niespełnienie wymogów dyrektyw
ptasiej i siedliskowej może oznaczać naruszenie litewskich i europejskich
przepisów (Čepkeliai State…2004). Dlatego w celu zapobieżenia niekorzystnym
zmianom przewiduje się fragmentaryczne usuwanie zadrzewień i zakrzaczeń,
utrzymywanie stałych stosunków wodnych i ścisłą kontrolę penetracji pieszej
torfowiska oraz rozważa tolerowanie naturalnych pożarów wewnątrz rezerwatu
(Čepkeliai State…2004).
Literatura
BASALYKAS A. 1955. Lietuvos TSR Pietryčiai smelėtoi lyguma. Universiteto Mokslo Darbai
7, Vilnius.
BASALYKAS A. 1965. Lietuvos TSR fi zinė geografi ja, 2. Mintis, Vilnius.
BECONIS M., DILYS A. EITMANAVIČIENĖ N., ENDZINAS A., GIKYTĖ K., GRABAUSKIENĖ I., GRIGELITĖ
M., KUNSKAS R. MASILIŪNAS L., MIKUTIENĖ L., ŠVEDAS K., TAMOŠAJTIS J. 1977. Čepkeliai
Raistas ir jo apylinkes. Geografi nis Metraštis 15: 5–88.