PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

W górę Narwi 259
do różnych elementów geografi cznych. Od wschodu docierają tu takie gatunki,
jak: wielosił błękitny Polemonium coeruleum, uważany za relikt zimniejszych
okresów klimatycznych i stosunkowo pospolity na północnym wschodzie kraju,
a także czarcikęsik Kluka Succisella infl exa (ilustr. 50). Jest to gatunek opisany
z Podlasia nadbużańskiego, ale największe populacje w Polsce, a być może i w
całej Europie tworzy w dolinie Narwi i nad jej dopływami. Na reliktowych stanowiskach
nad górną Narwią spotkać można skrajnie dziś nieliczną brzozę niską
Betula humilis, a na jednym z nielicznych tutejszych torfowisk przejściowych,
odciętym od reszty doliny ramionami wydmy w uroczysku Rynki − turzycę strunową
Carex chordorrhiza, dawniej występującą także na Bagnie Wizna. Północno-wschodni
kres swego europejskiego zasięgu osiąga na nadnarwiańskich
zboczach i pobliskich kemach pięciornik skalny Potentilla rupestris.
Dolina Narwi tworzy ważny korytarz migracyjny, łączący obszary Polski
Środkowej z północnym wschodem kraju. Dla niektórych gatunków roślin,
zwłaszcza dla przedstawicieli elementu migracyjnego przemieszczającego się
z Nizin Środkowopolskich, doliny największych rzek, przede wszystkim Narwi
i Bugu, stanowią główne albo wręcz wyłączne obszary występowania w północno-wschodniej
i wschodniej Polsce. Dotyczy to m.in. konitrutu błotnego Gratiola
offi cinalis, krwawnika kichawca Achillea ptarmica, ożanki czosnkowej Teucrium
scordium, tarczycy oszczepowatej Scutellaria hastifolia i wilczomlecza
błotnego Euphorbia palustris. Także takie gatunki, jak: gęsiówka Gerarda Arabis
planisiliqua, krwawnik wierzbolistny Achillea salicifolia, lepiężnik kutnerowaty
Petasites spurius i skalnica ziarenkowata Saxifraga granulata, na północno-
-wschodnim Mazowszu i na Podlasiu niemal nie są spotykane, poza dolinami
tych dwóch największych rzek.
Jak już kilkakrotnie podkreślano, w dolinie Narwi wyróżniają się odcinki
o odmiennych siedliskach, a tym samym i roślinności. W górnym biegu rzeki
dominują torfowiska niskie i inne siedliska bagienne, na których występują
różnego typu szuwary z klasy Phragmitetea oraz łąki wilgotne i ziołorośla wiązówkowe
(OŚWIT 1973; SOLON i in. 1990; BARTOSZUK 1996; SZEWCZYK 2004).
Piękny, literacki i do dziś aktualny opis szaty roślinnej anastomozującego odcinka
rzeki, zachowanego obecnie jedynie w Narwiańskim Parku Narodowym,
pozostawił ZALEWSKI (1892): Na całej [tej] przestrzeni (…) Narew nie płynie
pojedyńczem korytem, lecz dzieli się na mniej więcej liczne ramiona, obejmujące
znaczne przestrzenie ziemi, niewiele ponad jej poziom wzniesione (...) Cała
szeroka nizina Narwi przedstawia szerokie, podmokłe łąki, zwane przez mieszkańców
bielami, a znamionujące się przewagą ostrych turzyc, które nazywają tu
rzeżuchą, podobnie jak i w innych okolicach kraju. Dno rzeki błotniste i grzęzkie,
a brzegi zarosłe mnóstwem roślin moczarowych, turzyc, traw, bóbrka trójlistnego