PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

186 Marek WIERZBA i inni
dość charakterystyczny element krajobrazu PPB, lecz rzadko zajmuje większe
powierzchnie.
Ujęcie zespołu Sileno-Festucetum w ramach klasy Koelerio-Corynephoretea
eliminuje praktycznie konieczność wyróżniania klasy muraw kserotermicznych
Festuco-Brometea w PPB. Istnieją tu co prawda zbiorowiska przypominające
bardziej zwarte fi tocenozy z tej klasy, nawiązujące do związku Cirsio-Brachypodion
pinnati, ale w obecnie prezentowanej formie zaliczono je w całości do
ciepłolubnych ziołorośli okrajkowych związku Geranion sanguinei (WIERZBA
2000). Obecność muraw kserotermicznych związana jest głównie z wypasem,
a czynnik ten zanikł praktycznie w ostatnich dziesięcioleciach w obszarze siedlisk
odpowiadającym tego typu murawom.
Zbiorowiska ciepłolubnych ziołorośli okrajkowych z klasy Trifolio-Geranietea
są bardzo rozprzestrzenione i powszechnie spotykane w całym Podlaskim
Przełomie Bugu. Do najbardziej interesujących należą zespoły ze związku Geranion
sanguinei, posiadające wiele wspólnych cech z murawami kserotermicznymi.
Właśnie w tej grupie zbiorowisk zachowały się liczne gatunki kalcyfi lne
i ciepłolubne, wspólne z wymienionymi murawami kserotermicznymi. Najbogatsze
pod tym względem fi tocenozy zaliczyć należy do zespołów Geranio-
-Anemonetum sylvestris Th. Müller 1961 i Peucedanetum cervariae Kaiser 1926
(= Geranio-Peucedanetum cervariae (Kuhn 1937) Müll. 1961). Nieco mniej gatunków
kserotermicznych występuje w płatach zespołów Campanulo-Vicietum
tenuifoliae Krausch 1961 emend. Korneck 1974 i Trifolio-Melampyretum cristati
Rameau 1974. Najuboższy pod tym względem jest najczęściej występujący na
tym terenie zespół Geranio-Trifolietum alpestris Th. Müller 1961. Wśród rzadko
spotykanych w regionie gatunków, występujących w zbiorowiskach związku
Geranion sanguinei, należy wymienić: czosnek skalny, zawilca wielkokwiatowego,
marzankę barwierską Asperula tinctoria, astra gawędkę, dzwonek boloński
Campanula bononiensis, goryczkę krzyżową, omana szorstkiego Inula hirta,
pszeńca grzebieniastego, sasankę łąkową Pulsatilla pratensis, czyśćca prostego
Stachys recta, przetacznika pagórkowego Veronica teucrium, oleśnika górskiego
Libanotis pyrenaica i syberyjskiego L. sibirica, ostrołódkę kosmatą, głowienkę
wielkokwiatową Prunella grandifl ora, wężymorda stepowego, koniczynę długokłosową
oraz wykę grochowatą Vicia pisiformis.
Najlepiej wykształcone płaty z roślinnością ciepłolubną występują w okolicach
Gnojna, Mielnika, Mierzwic, Drohiczyna, Wólki Zamkowej, Mogielnicy,
Osnówki, Mołożewa i Wojtkowic-Glinnej. Dla ich ochrony utworzono także rezerwaty
„Góra Uszeście” i „Skarpa Mołożewska” oraz projektowany jest kolejny
o nazwie „Mierzwice”.
Największą powierzchnię spośród zbiorowisk nieleśnych w PPB zajmują
łąki i pastwiska z klasy Molinio-Arrhenatheretea. Fitocenozy te występują na