PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

W górę Narwi 261
długokłosy Veronica longifolia i groszek błotny Lathyrus palustris. Ten drugi
gatunek chyba nigdzie indziej w Polsce nie występuje tak licznie, jak nad Narwią
i zasilającymi ją rzekami. Bardzo rzadko natomiast spotyka się agregacje
przęstki Hippuris vulgaris i turzycy dwustronnej Carex disticha. Zbiorowiska
wielkoturzycowe zajmują siedliska podlegające krótszym i płytszym zalewom
powierzchniowym, podczas gdy od brzegów koryt rzeki rozprzestrzeniają się
zwarte agregacje trzciny (ryc. 1) – DZIEJMA i WOŁKOWYCKI (2004).
W peryferyjnych partiach doliny Narwi tylko sporadycznie spotyka się płaty
torfowisk soligenicznych, zajętych przez zbiorowiska turzycowo-mszyste. Niegdyś
zajmowały one rozległe obszary Bagna Wizna, które jednak zostało zmeliorowane
w latach sześćdziesiątych XX wieku. Osuszenie tamtejszych mokradeł
przyniosło zagładę licznym dawniej populacjom takich gatunków, jak: gnidosz
królewski Pedicularis sceptrum-carolinum, marzyca ruda Schoenus ferrugineus,
skalnica torfowiskowa Saxifraga hirculus, wierzba lapońska Salix lapponum
oraz niebielistka trwała Swertia perennis (ROSTAFIŃSKI 1872; PAŁCZYŃSKI 1963;
KOŁOS 2004; PAWLIKOWSKI i WOŁKOWYCKI 2010).
W dolinie Narwi typowe, bogate gatunkowo łąki ostrożeniowe – Cirsietum
rivularis Nowiński 1927 i Angelico-Circietum oleracei R. TX. 1937 em. Oberd.
1967, należą już do rzadkości. Znacznie częściej występują zbiorowiska z dominacją
śmiałka darniowego Deschampsia caespitosa i wyczyńca łąkowego Alopecuretum
pratensis (Regel 1925) Steffen 1931.
Na aluwiach nad dolną Narwią duże powierzchnie zajmują łąki świeże ze
związku Arrhenatherion, przede wszystkim zbiorowisko Poa pratensis-Festuca
rubra Fijałk. 1962. Zajmują one zwykle wyniesione fragmenty odsypów korytowych
w dolinie i występują niekiedy w mozaice z łąkami zmiennowilgotnymi
ze związku Molinion i selernicowymi, zaliczanymi do związku Cnidion dubii.
W skład tych ostatnich, oprócz selernicy żyłkowanej, wchodzą często m.in.: konitrut
błotny, krwawnik kichawiec, rutewka żółta Thalictrum fl avum i tarczyca
oszczepowata.
Śróddolinne, do dziś rozwiewane wydmy, szczególnie częste nad dolną Narwią
poniżej Nowogrodu, zajmują murawy szczotlichowe i ciepłolubne z klasy
Koelerio-Corynephoretea, z dominacją macierzanki piaskowej Thymus serpyllum
i rozchodnika ostrego Sedum acre. Na tego typu siedliskach, tak jak na przykorytowych
aluwiach, spotkać można także lepiężnika kutnerowatego i lepnicę
tatarską Silene tatarica. Częstą postacią muraw jest zespół goździka kropkowanego
i zawciągu Diantho-Armerietum Krausch 1959, który gdzieniegdzie występuje
na dużych obszarach. Wyżej położone i suchsze, wypasane fragmenty
tarasów zalewowego i nadzalewowego zajmują gdzieniegdzie zarośla jałowca
(ilustr. 47). Ich bardzo rozległe powierzchnie znajdują się w okolicach Czartorii
pod Nowogrodem oraz przy ujściu Nereśli pod Tykocinem, gdzie tworzą mozai-