PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

Naturalne i półnaturalne elementy szaty roślinnej Podlaskiego Przełomu Bugu 179
siedlisk przyrodniczych i zasiedlających je fi tocenoz ma przeważnie charakter
pasowy.
Roślinność wodna i przywodna
Najdalej wysuniętą od brzegu koryta strefę roślinną wód przybrzeżnych tworzą
rośliny zakorzenione w dnie zbiorników, których liście są wąskie i wydłużone,
często cechuje je też różnopostaciowość. Przedstawicielami tej grupy
roślin są niektóre zbiorowiska rdestnic z klasy Potametea oraz zespół strzałki
wodnej i jeżogłówki pojedynczej Sagittario-Sparganietum emersi R. Tx. 1953.
Kolejną strefę w obrębie trwale podtopionych brzegów koryta opanowała roślinność
szuwarowa z klasy Phragmitetea. Najczęściej reprezentują ją zespoły
mozgi trzcinowatej Phalaridetum arundinaceae (Koch 1926 n.n.) Sb. 1931
i manny mielec Glycerietum maximae Hueck 1931. Piaszczyste aluwia rzeczne
odsłaniane przy niskich stanach wód w korycie Bugu są miejscem występowania
efemerycznie pojawiających się zbiorowisk terofi tów. Analogiczne muliste
podłoża na odsłanianych latem brzegach mniejszych cieków wodnych lub dnach
zbiorników wód stojących zajmują zbiorowiska uczepów i rdestów z klasy Bidentetea
tripartiti.
Nieco odmienny układ roślinności wodnej i przybrzeżnej wykształca się
w nieckach akwenów wód stojących. Najlepiej zachowane strefy roślinności
występują w największych starorzeczach Bugu, w okolicach Nepli, Łęgów, Woroblina,
Janowa Podlaskiego, Bubla Starego, Gnojna, Borsuków, Zabuża, Mężenina,
Przewozu Nurskiego i Wszebor. Niewątpliwie najbardziej przykuwającą
wzrok fi tocenozą, zwłaszcza podczas kwitnienia grążeli żółtych i grzybieni białych,
jest zespół Nupharo-Nymphaeetum albae Tomasz. 1977. Występuje on powszechnie
w starorzeczach. Równie często spotykane są płaty osoki aloesowatej
Stratiotes aloides, zaliczane do zespołu Hydrocharitetum morsus-ranae Langendonck
1935. Jednym z najrzadziej spotykanych zbiorowisk szuwarowych jest
zespół przęstki pospolitej Hippuridetum vulgaris Pass. 1955. Płaty tej fi tocenozy
występują m.in. w starorzeczach koło Bubla Starego, Drażniewa i Mołożewa.
W zacisznych miejscach, osłoniętych od wiatru, w kompleksie fi tocenoz wodnych
lub szuwarów nadbrzeżnych lokują się zbiorowiska pleustonowe klasy
Lemnetea. Budują je drobne rośliny, biernie unoszące sie na powierzchni lustra
wody lub tuż pod nim. Zazwyczaj są nimi rośliny kwiatowe – rzęsy Lemna sp.
div. oraz spirodela wielokorzeniowa Spirodela polyrhiza. Do najcenniejszych
w PPB należy jednak zbiorowisko z udziałem rzadko spotykanej paproci wodnej
– salwinii pływającej Salvinia natans (ilustr. 29). Na Mazowszu roślina ta
dotychczas występowała w starorzeczach Wisły, stąd warte podkreślenia jest
pierwsze stwierdzenie populacji tego gatunku w starorzeczu Bugu w okolicach