PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

Charakterystyka przyrodnicza Dzukiji 415
gellanici (Malc. 1929) Kästner et Flössner 1933. Na obrzeżach torfowisk wysokich
i wokół jezior dystrofi cznych występują stosunkowo małe powierzchnie torfowisk
przejściowych reprezentowanych przez szereg zespołów niskoturzycowych, takich
jak: Caricetum lasiocarpae Koch 1926, C. limosae Br.-Bl. 1921, C. nigrae Br.-
Bl. 1915, C. diandrae Jon. 1932 em. Oberd. 1957, C. omskianae Balevičiene 1991
oraz zespół przygiełki białej Sphagno tenelli – Rhynchosporetum albae Osvald
1923 em. Dierssen 1982. Niezwykłym wyjątkiem pośród małych torfowisk jest
ogromny mszar, znajdujący się w południowej części Dzukiji, chroniony w rezerwacie
„Čepkeliai”, będący wielkim śródleśnym obszarem bagiennym Litwy,
o powierzchni 5858 ha, oraz jeszcze większe torfowisko Žuvintas, o powierzchni
6161 ha, torfowisk wysokich, niskich i przejściowych (ŠVAŽAS i in. 1999). Łąki
nie zajmują dużej powierzchni w regionie. Najlepiej zachowane wilgotne łąki
i pastwiska ze związku Calthion, z mniejszym udziałem Molinion, i ziołorośli
ze związku Filipendulion skupione są w dolinach rzecznych i lokalnych obniżeniach
terenu. Łąki świeże ze związku Arrhenatherion są bardzo nieliczne. Na
wydmach i suchych zboczach dolin rzecznych występują kontynentalne murawy
napiaskowe, głównie z klasy Koelerio-Corynephoretea, są to: Spergulo vernalis-Corynephoretum
(R. Tx. 1928) Libb. 1933 Festuco polesicae-Koelerietum
glaucae Bandž. 1985, Diantho-Armerietum Krausch 1959. Natomiast zbiorowiska
muraw stepowych (kserotermicznych) z klasy Festuco-Brometea, takie jak
Aveno-Medicagetum falcatae Br.-Bl. et de Leeuw 1936 lub Agrostietum vinealis
Shelyag-Sosonko at al. 1986, występują sporadycznie na wysokich zboczach dolin
rzek. Tam też i na obrzeżach lasów spotkać można zbiorowiska okrajkowe
z klasy Trifolio-Geranetea sanguinei.
Z powodu zaniku tradycyjnego rolnictwa, którego przyczyną jest odpływ
ludności z tego terenu (STANAITIS 2001), powierzchnia łąk i pastwisk szybko
się zmniejsza na skutek naturalnej sukcesji leśnej lub zalesiania (LAPELĖ 2002,
2004).
Duże znaczenie dla składu gatunkowego fauny i fl ory Litwy Południowej
ma specyfi czny układ dolin rzecznych, które pełnią rolę korytarzy migracyjnych.
Wzdłuż Niemna i Mereczanki, leżących na piaszczystych równinach,
ciągnących się od wschodnich krańców Litwy, przez Białoruś i Polskę do Odry,
przywędrowało na te tereny wiele gatunków z centralnej i południowo-wschodniej
Europy, np. zawciąg pospolity Armeria elongata, lepnica litewska Silene
lithuanica, kostrzewa piaskowa Festuca psammophila. Natomiast na bagnach,
w wilgotnych lasach iglastych i niosących zimne wody rzekach występuje wiele
gatunków borealnych, pozostałych tu jako relikty glacjalne, np. malina moroszka
Rubus chamaemorus, wierzba lapońska Salix lapponum, wielosił błękitny Polemonium
coeruleum (NATKEVIČAITË-IVANAUSKIENË 1983). Według tej samej autorki
(1983) piaszczysta równina Dajnawska jest osobnym regionem fi tosocjologicz-