NIEUWE BLIK OP KIP EN KNIK - Bouwen met Staal

H 9 Normen op één noemer
Duidelijk blijkt (uit figuur 9.3) de efficiënte mogelijkheid van de term n z* om te dienen als
'alarmfunctie'.
De volgende conclusies en opmerkingen kunnen worden getrokken respectievelijk gemaakt:
1. De juiste uitkomsten van de toets zijn niet lineair evenredig met de grootte van de
belastingen.
2. Voor de uitkomsten volgens NEN 6760 wordt echter wel een lineair verloop gerekend.
Bij een lage belasting is dit aan de veilige kant, (wat overigens verder niet belangrijk is)
maar bij toename van de belasting tot nabij de 'fatale' grens (met uitkomst toets = 1)
kunnen zeer onveilige situaties ontstaan.
3. De oorzaak hiervan is dat de spanningen, door de tot nul naderende waarde van de in de
noemer voorkomende term: (n z* - 1), gevaarlijk veel sneller toenemen dan de belasting.
4. In NEN 6760 ontbreekt het 'gereedschap' om dit te signaleren.
In de afleidingen waarmee de betreffende formules werden ontwikkeld zijn overigens
de 2 de -orde effecten wel verdisconteerd, zoals blijkt uit de publicatie van van der Put
[21] maar de praktische gebruiker van de norm vindt daarin niets terug.
5. In de dagelijkse constructiepraktijk leiden kleine overschrijdingen van de belasting
van enkele procenten nooit tot problemen, maar bij dit type constructies kan (argeloze)
toepassing van een lineaire toetsformule (zoals in NEN 6760) fataal zijn.
6. Het is dus nodig dat stabiliteitsberekeningen altijd worden opgezet vanuit een
duidelijke signalering van 2 de -orde effecten.
7. De toetsformules volgens NEN 6760 zijn op zichzelf vrij eenvoudig, maar de daarvoor
nodige factoren zijn praktisch niet zonder hulpmiddelen (tabellen, grafieken,
spreadsheets, computerprogramma's) te bepalen.
Opvallend is dat in NEN 6760 bij de overige bepalingen betreffende stabiliteit nergens
verwijzingen voorkomen naar vergrotingen van spanningen of vervormingen ten gevolge van
2 de -orde effecten.
Alleen in zijdelings gesteunde op druk en buiging belaste staven is hiervan een spoor te
herkennen in de betreffende toetsformule:
σ σ
c
my1
+ ≤1
k f k f
com; y c mom; y m
(9.13)
151