Untitled - Acehbooks.org

- 105
Mandar-Sjali was opgevolgd. Ontevreden over de voogdij
der Compagnie, had hij in het geheim eene samenzwering
gesmeed, welke hare vertakkingen had over alle eilanden, om
de Nederlanders te vermoorden. Nog ter elfder ure ontdekte
de gouverneur Padbrugge dat er verraad broeide en wist
door krachtdadige maatregelen eene uitbarsting op Am bon
te voorkomen. Het verraad des Sultans bleek ten volle, door
zijne vlucht naar het gebergte Djilolo op Ternate, terwijl de
Nederlanders op Boeroe vermoord werden. Nadat er in
1681 eene versterking van 1500 man uit Batavia gezonden
was, werden de eilanders ten onder gebracht; de Sultan
bleef nog twee jaren den tegenstand volhouden, doch werd
toen, door zijne grooten verlaten, gevangen genomen. Naar
Batavia gevoerd, moest hij afstand doen van zijne jaargelden
en van het grondgebied op Gelebes, Menado en Gorontalo,
welke gewesten onder het onmiddelijk bestuur der Compagnie
kwamen. Als geheel afhankelijk vorst keerde hij in
1683 naar Ternate terug.
Door de contracten, m 1677 door Speelman met Mataram
gesloten, zag Bantam zijn handel op Java den doodsteek
geven. De oude sultan Ageng, hierover zeer verbitterd op
de Compagnie, was, tijdens den Java-oorlog, ijverig in de
weer, zijne heerschappij over de Preanger, ïjeribon en Tegal
uit te breiden, om zoodoende Batavia de gemeenscha])
met het binnenland af te snijden.
Daartoe had hij, sedert het uitbreken van den opstand,
de Hangkasaren en Troena Djaja in het geheim ondersteund
en na den dood van den ouden Soesoehoenan van Mataramweigerde
hij Amangkoerat als opvolger te erkennen, maar
bleef de tweedracht tusschen de broeders aanstoken. Bantam
was in twee partijen verdeeld; aan het hoofd der eene
stond de troonsopvolger, sultan Hadji, die reeds eenig aandeel
in het bestuur gekregen had en zijn verblijf te Bantam