Untitled - Acehbooks.org

— 120 —
noode hare toevlucht tot de wapenen nam; dit bleek uit hare
houding tegenover Mataram en Boni.
In laatstgenoemd rijk regeerde sedert 1672 Aroe Palakka,
die in de gunst deelde van de Compagnie. Zijn doel was
echter de macht van Boni uit te breiden ten koste van het
eertijds machtige rijk Mangkasar of Goa, en daar dit in strijd
was met het Boengaaische contract van 1667, trachtte de
Regeering de heerschzucht van Palakka te breidelen, door
aan Mangkasar weder verscheidene streken toe te voegen,
welke vroeger aan dit rijk ontnomen waren geworden.
De invloed van Palakka werd gevaarlijk, toen zijn neef
en toekomstige opvolger Lapataoe, in 1687 in het huwelijk
trad met eene dochter van den vorst van Mangkasar,
bij welk huwelijk bepaald werd, dat een zoon
uit dien echt geboren, ook vorst van dit rijk zou worden.
De houding van Aroe Palakka werd zelfs vijandig, toen de
vorst van Bima, beschuldigd van medeplichtigheid aan den
moord op de vorstin van Dempo op Soembawa gepleegd
en deswege door eene rechtbank van inlandsche vorsten
ter dood veroordeeld, door den Gouverneur van Mangkasar,
die de bewijzen van de onschuld des veroordeelden in handen
had, in vrijheid werd gesteld. De gouverneur Thije,
naar Mangkasar gezonden, wist Aroe Palakka's toorn te bezweren,
zoodat hij tot aan zijn dood in 1696 de vriend der
Compagnie bleef. Zijn neef Lapataoe volgde hem op, terwijl
de weduwe van Palakka grooten invloed op het bestuur
bleef uitoefenen en op de hand der Regeering bleef, zoodat
zij wist te verhinderen dat er tusschen Mangkasar en Bon«
vijandelijkheden uitbraken.
In den Molukschen Archipel bleef het, alle onderneminongeest
doodende monopoliestelsel van de Compagnie, heerschende,
onder hetwelk de welvaart der bevolking verminderde
en steeds werd op hooger bevel aan het uitroeien
der overtollige specerijboomen de hand gehouden, waartoe