Untitled - Acehbooks.org

- 283 —
voortdurend toe; op laatstgenoemd eiland werd de exploitatie
der mijnen in 1860 aan de Billiton-maatschappij gegund.
In Boleleng op het eiland Bali braken in 1858 onlusten
uit, verwekt door een zeker hoofd Njoman Gempol, welke
zulk een ernstig karakter aannamen, dat op het einde van
dat jaar eene expeditie, waarvan het 13 d ' bataljon onder den
luitenant-kolonel Stijn van Hensbroek een deel uitmaakte,
onder den kapitein-luitenant-ter-zee Van Hasselt, derwaarts
ging, welke Bandjar-Djawa veroverde, waarna Njoman Gempol
zich overgaf.
Wal hel eiland Borneo betreft, aldaar komen in dit tienjarig
tijdvak twee belangrijke krijgsgebeurtenissen ter sprake,
n. 1. de onderwerping der Chineesche kongsi's op de Westkust
en de val van het Sultansrijk in Bandjermasin.
Om een einde te maken aan de macht der Chineesche
kongsi's ter Westkust van Borneo, die zich aan geene tractaten
stoorden, werd M 1 ' A. Prins, vice-president van den Raad
van Indië, in 1853 derwaarts gezonden, die de Regeering
aanried, Sepang, in het centrum der kongsi's gelegen, te bezetten.
Maar de verraderlijke handelingen der Ghineezen, die
zelfs het leven van den Commissaris in gevaar brachten, was
oorzaak van het uitrusten eener expeditie, welke ter sterkte,
van ruim 2000 man, onder den luitenant-kolonel Andresen
in Juni 1854 Montrado bezette. Wel hadden de troepen hier
nog van aanvallen en verraderlijke handelingen des vijands
te lijden, maar het uitzenden van mobiele colonnes, die geen
tegenstand ontmoetten, deed de rust terugkeeren.
In November 1854 werd Montrado tot eene assistent-residentie
verheven, verdeeld in acht afdeelingen, voorloopig onder
het bestuur van officieren, terwijl de Chineezen onder
eio-en hoofden kwamen. Te Montrado werd een landraad
opgericht, overal wegen aangelegd en door eene goede politie
de woelingen van geheime genootschappen tegengegaan,
Het gevaarlijkste van dien aard was het Sam-Tjam-Foei of