Untitled - Acehbooks.org

256
In het muntstelsel heerschte eene groote verwarring door
gebrek aan zilver en overvloed van koper, dat met het door
het Gouvernement uitgegeven papier, de zoogenaamde promessen,
het eenige circulatie-middel was. Om hierin verandering
te brengen, werd in 1827 de Nederlandsehe gulden als
standpenning ingevoerd en de waarde er van gelijk gesteld
aan 100 duiten, hetgeen eene waardevermeerdering dier geldsoort,
maar gelijktijdig ook eene verhooging der verkoopprijzen
ten gevolge had. Dit besluit werkte ten nadeele van de
gouvernementsambtenaren, die hunne betaling in koper ontvingen
en lokte het protest uit van den Luit.-Gouv.Gen in
het belang van het te velde zijnde leger, waarom in 1829 in
de betaling eene billijke verandering werd gebracht. Het
vroeger uitgegeven gouvernementspapier werd ingewisseld en
om in de behoefte aan nieuw papier te voorzien, ten einde
het overvloedige koper uit de wandeling te verwijderen,
werd in Januari 1828 de Javasche bank opgericht, met een
kapitaal van vier millioen gulden, geoctrooieerd voor den tijd
van 10 jaren, tol het uitgeven van bankbiljetten. Deze waren
de voornaamste veranderingen door den Comm.-Gen. ingevoerd,
om de uitgaven te verminderen.
Om de inkomsten te vermeerderen, werden bestaande
belastingen, zooals de huis- en grondbelasting uitgebreid en
nieuwe, zooals het patentrecht voor alle Europeesche en
daarmede gelijkstaande ingezetenen, ingevoerd. De amfioenpacht
werd aan de Handelmaatschappij gegund, welke door
haar groot kapitaal langzamerhand meester werd van de inen
uitvoer, zeer ten bate van den Noord-Nederlandschen
handel en het Zuid-Nederlandsche fabriekwezen ; het zoutmonopolie
bleef beslaan, daarentegen werd de verpachting van
de tol- of grenspoorten in de Vorstenlanden, welke eene
plaag voor de inlanders was, afgeschaft.
De hoofdverdiensten van den Commissaris-Generaal waren
de aanmoediging van den landbouw, waartoe in 1826 eene