II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

İLERİ TEKNOLOJİLER STRATEJİSİ
Doç. Dr. Atilla SANDIKLI
BİLGESAM Başkanı
Bilim ve teknikteki ilerlemeler teknolojide büyük değişimlere yol açtığı gibi aynı
zamanda toplumların sosyo-ekonomik yapılarında ve uluslararası siyasi düzende de
önemli değişimlere neden olmaktadır. Geçmişte, teknolojinin üretim sürecindeki
kritik rolünü kavrayan ülkeler bugün gelişmiş ülke konumundadır. Sanayi devriminde
gerekli teknik atılımları gerçekleştiremeyen devletlerse hala ekonomik
problemlerle mücadele etmekte, ileri teknolojilere odaklanan gelişmiş ülkelerin terk
ettiği üretim sistemleriyle zaman kaybetmektedir.
19. yüzyıldan itibaren, buhar teknolojilerinin ve elektrik enerjisinin kullanımı mal
ve hizmet üretiminde muazzam gelişmeleri beraberinde getirmiş, milletlerarası güç
dengelerinde önemli rol oynamıştı. 20. yüzyılın özellikle ikinci yarısında etkisi
hissedilen enformasyon devrimiyle de, teknolojideki sıçramaların uluslararası ilişkiler
üzerindeki tesirinin artık çok daha hızlı geliştiği görülmüştür. Mikroelektronik
sistemler, bilgisayar ve telekomünikasyon teknolojileri ile nükleer enerji teknolojilerindeki
gelişmelerden elde edilen siyasi ve ekonomik faydalar ülkelerin uluslararası
arenadaki yerini belirlemiştir. Bilgi çağında provası yaşanan “teknolojinin
aktörleri geliştirme ve dönüştürme sürecinin” yakın gelecekte daha hızlı ve çarpıcı
bir şekilde gerçekleşeceği beklenmektedir.
Bu nedenle, stratejik önemi ve katma değeri yüksek ileri teknolojili ürünler ülkeler
arası rekabette temel bağımsız değişken olmaya devam edecektir. Nanoteknoloji,
biyoteknoloji, hidrojen ve nükleer enerji teknolojileri Türkiye’nin odaklanması
gereken ileri teknolojiler olarak öne çıkmaktadır. Son yıllarda pek çok ülkede bu
teknolojiler alanında dev yatırımlar yapılmaktadır. Türkiye de bu dört kritik alanda
(nanoteknoloji, biyoteknoloji, hidrojen ve nükleer enerji teknolojileri) dünya ölçeğinde
söz sahibi olabilmek için sıra dışı bir çaba sarf etmelidir. Başlatılan çalışmalar
genişletilerek ve çeşitlendirilerek sürdürülmeli, gelecek perspektifiyle oluşturulan
projeler devlet politikası niteliğine kavuşturulmalıdır.
Nanoteknolojinin, bilişim teknolojilerini takip eden yeni bir teknolojik devrim
sürecine yol açtığı gözlemlenmektedir. Nanoteknolojinin üretim teknolojilerinde
sağladığı katma değer, mikroelektronik ve bilgisayar teknolojileri gibi
miktroteknolojilerin sağladığı katma değerin yaklaşık 100 katıdır. Yüksek katma
değere sahip oluşundan dolayı, nanoteknoloji yakın gelecekte pazar yarışına dönüşecek
ve uluslararası ticari dengeler üzerinde belirleyici olmaya başlayacaktır.
XXI