II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

574
adalar sayılabilirse de, özellikle Girit Adası’nın asıl projeksiyonu Mısır ve Libya
yönündedir ve sadece 33,5 km uzunluğunda bir kıyısı konumuzu oluşturan bölgeye
bakmaktadır. Rodos Adası’nın, güneydoğuya doğru, Türkiye’nin güneye doğru
uzanacak deniz alanlarını kapatmayacak derecede sınırlı bir etki sahibi olması hakça
sayılabilir.
Meis Adası’nın ise, hem konumu hem hacim olarak oldukça küçük olması 56 nedenleri
ile deniz yetki alanların sınırlandırılmasında tümden ihmal edilmesi gerekirken,
bu ada ile Türkiye kıyıları arasındaki karasuları sınırlandırmasının 4 Ocak
1932 tarihinde İtalya ile yapılan Antlaşma 57 ile belirlendiğini hatırlamak gerekir. Bu
Antlaşma’nın 5. Maddesi Meis Adası ve etrafındaki adalarla Türkiye kıyıları arasında
karasuları sınırlandırmasını düzenlemiştir.
Coğrafya Dışı Unsurların Etkileri
Kıbrıs’ın batısında sınırlandırma çizgisinin kıyı uzunlukları arasındaki fark temelinde
8,5 oranında GKRY’ye doğru kaydırılması hakça bir sınırlandırma olacak
mıdır? Bu soru, öncelikle Kıbrıs’ın bir başka ülkenin adası değil de üzerinde devlet
olan bir ada olmasından kaynaklanmaktadır. Yukarıda belirttiğimiz gibi U.A.D.,
sınırlandırma açısından bir “ada devleti” statüsü olmadığını belirtmiştir. Ancak,
Kıbrıs’ın bölgedeki devletlerden birisinin adası değil de bir ada devleti olmuş olması
sınırlandırma çerçevesinde taraflar arasındaki coğrafi ilişkiyi değiştirmektedir.
Kıbrıs Adası’nın başka bir ülkeye bağlı ada olmamasının sonucu olarak, eşit uzaklık
çizgisi ile, bu çizginin 8,5 oranında GKRY’ye doğru kaydırılmış konumu arasındaki
deniz alanını iki eşit parçaya bölen çizgi olması hakkaniyete uygun bir sınırlandırma
olacaktır. Zira, hem Jan Mayen Davası kararında hem de Libya-Malta Davası
kararında U.A.D., iki tarafın, ilgili hukuk kuralları temelinde isteyebilecekleri maksimum
alanlar arasında bir denge kurma yolunu seçmiş gözükmektedir. 58 Bu da
Kıbrıs Adası’nın batı kesiminde iki taraf arasındaki eşit uzaklık çizgisinin yaklaşık
1’e 4 oranında GKRY’ye kaydırılması anlamına gelmektedir. Bir başka deyişle
Türkiye, bu bölgede GKRY’den 4 kat daha fazla deniz yetki alanına sahip olabilecektir.
Genel olarak değerlendirildiğinde, coğrafi unsurlar ve Kıbrıs Adası’nın siyasi statüsü
çerçevesinde önerilen sınırın bölgenin canlı ve cansız doğal kaynakları, nüfusu,
tarihi hakların bulunup bulunmadığı ve jeolojik ve jeomorfolojik özellikleri temelinde
de hakça bir sınırlandırmayı ifade ettiği söylenebilir. Yani önerilen sınır, bu
56 Meis Adası’nın yüzölçümü sadece 9 km 2 , bütün kıyı uzunluğu is 20 km civarındadır. Dolayısı ile
konumuzu oluşturan bölgeye bakan kıyı uzunluğu oldukça küçüktür.
57 www.un.org, 15 Mart 2007, “Agreement between Italy and Turkey of 4 January 1932. 138 LNTS,
(1933), s. 243-249. Antlaşma Milletler Cemiyeti’ne 24 Mayıs 1933 ve 3191 kayıt numarası ile
kaydedilmiştir”.
58 www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. Danimarka – Norveç Davası Kararı”.