II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

559
1973-1982 yılları arasında çalışmalarını yürüten III. Deniz Hukuku Konferansı, o
güne kadar oluşturulmuş en kapsamlı deniz hukuku sözleşmesini, “1982 Birleşmiş
Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (B.M.D.H.S.)” ni oluşturmuştur. Sözleşme,
yeterli onayı alarak 1994 yılında yürürlüğe girmiştir.
3. Sınırlandırma Hukuku
3.1. Genel Bakış
İlgili uluslararası antlaşmalara bakıldığında; karasuları, kıta sahanlığı ve M.E.B.
alanları için ayrı ayrı sınırlandırma kıstaslarının oluşturulduğunu görmekteyiz.
Ancak, özel şartların bulunduğu durumlarda farklı sınırlandırma yapılacağı da her
antlaşmada belirtilmiştir. Yapılacak anlaşmanın uluslararası hukuk temelinde ve
“hakça çözüm” bulmak maksadı ile olması gerektiği hükme bağlanmıştır.
Görüldüğü gibi, uluslararası sözleşmelerdeki ilgili hükümler yeterince açık olmaktan
uzaktır. Bu hükümlerin yorumu mahkemelere kalmıştır. 1958 C.K.S.S.’nden bu
yana Uluslararası Adalet Divanı (U.A.D.)’nın gördüğü Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı
Davaları kararlarında 5 , kıta sahanlığının sınırlandırılmasına ilişkin yapıla geliş
kuralının ne olduğu tespit edilmiş ve yorumlanmıştır. Buna göre, sınırlandırma bir
antlaşma ile, hakkaniyet prensiplerine uygun bir şekilde ve bütün ilgili unsurlar
dikkate alınarak, her ülkenin doğal uzantısı mümkün olduğunca kendilerine bırakılacak
şekilde yapılmalıdır.
Görüldüğü gibi, U.A.D. tarafından ifade edilen kıta sahanlığının sınırlandırılmasına
ilişkin yapıla geliş kuralı, bir miktar daha açık bir hükümdür. Zira sınırlandırmada
dikkate alınacak özel şartların “hakkaniyet prensipleri” çerçevesinde ele alınacağını
ifade etmektedir.
Uluslararası yargı kararlarından çıkan sonuca göre, deniz alanlarının sınırlandırılmasında,
uygulanmasının gerekli olduğu hakkaniyet prensipleri;
• “coğrafi durumun sınırlandırmayı belirlemesi”,
• “bir devletin deniz alanının diğer devletin kıyılarının önünü büyük ölçüde
kapatmaması”
olarak sayılabilir. Yukarıdaki başlıklar altında daha detaylı değerlendirilmesi gereken
unsurlar ise, kıyı uzunlukları, kıyıların çıkıntıları, bölgedeki ada yada adacıklar,
doğal kaynakların konumu, ülkelerin doğal kaynaklara nispi bağımlılıkları, ülkelerin
doğal uzantıları ve benzeri faktörler olabilir. 6
5 www.icj-cij.org, 22 Haziran 2007, “U.A.D. Danimarka - Norveç Davası Kararı” ve “U.A.D. Hollanda
- Danimarka Davası Kararı”.
6 Acer, a.g.m., s.1.