II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

Coğrafya Dışı Unsurların Etkileri
577
Güvenlik ve ulaşım unsurları, karasuları kavramı ile ilk ortaya çıkışından beri
doğrudan alakalı unsurlar olmuş 66 bu nedenle de karasuları sınırlandırmasının
hakkaniyet prensipleri çerçevesinde değerlendirilmesi özellikle bu unsurların dikkate
alınmasını gerektirmiştir.
Güvenlik unsuru açısından, bir karasuları sınırının belirli bir ülke için hakça sayılmaması
ancak bu sınırın o ülkenin kıyılarına oldukça yakın konumlanması durumunda
söz konusu olacaktır. 67 Türkiye-Suriye karasuları yan sınırının kıyıya dik bir
sınır olması gerektiğini hatırladığımızda güvenlik açısından hakça olmayan bir
durum yaratmayacaktır. Sınır, her iki ülkenin de kıyılarına yakın konumlanmamakta
veya kıyılarının önünü kapatmamaktadır.
Önerilen sınır nedeni ile her iki ülkenin de deniz ulaşımlarını birbirlerinin karasularından
yapmak durumunda kalmaları gibi bir durumun oluşmaması, ulaşım unsuru
açısından hakça olmayan bir durumun olmadığını gösterir. Sınır, Suriye’nin limanlarından
çıkan veya limanlarına yönelmiş gemilerin Türkiye karasularına girmeden
Kıbrıs’ın kuzeyinden veya güneyinden uluslararası limanlara ulaşabilmesine engel
teşkil etmemektedir.
Kıta sahanlığı ve M.E.B. yan sınırının sosyo-ekonomik unsurlar açısından değerlendirilmesinde
ise öncelikle bölgedeki doğal kaynakların bulunup bulunmadığının
ve bulunması durumunda niteliği ve konumunun değerlendirilmesi gerekir. Akdeniz’in
canlı doğal kaynaklar açısından zengin olmadığını belirtmiştik. Bölgede
mineral doğal kaynakların bulunup bulunmadığına dair bazı araştırmaların olduğu
belirtilmekteyse de kesinleşmiş rezervlerden bahsetmek henüz mümkün değildir.
Öte yandan, toplam olarak 20.2 milyon 68 nüfusa sahip Suriye’nin Akdeniz kıyılarında
yaşayan halkının buradaki canlı doğal kaynaklar üzerinde tarihi haklarının
varlığının iddia edildiğine de tanık olunmamıştır.
Sonuç olarak, karasuları kıta sahanlığı ve MEB alanları için önerilen yan sınırın,
bölgede varlığı bilinen canlı ve mineral kaynaklar açısından iki taraf için de hakkaniyete
aykırı bir sınırlandırma doğurmamaktadır.
4. Sonuç
Doğu Akdeniz, dünyanın en önemli enerji koridoru hâline gelmiş ve birçok asimetrik
risk ve tehdide karşı hassas bir bölge niteliğine bürünmüştür. Bölgede
yaşanan son gelişmeler Doğu Akdeniz'de güvenliği ortaya çıkarmakta ve bu
66
K.D. Lawrence, ‘Military-Legal Considerations in the Extension of Territorial Sea’, Military Law
Review, 1965, s. 65-66.
67
www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. Libya – Malta Davası Kararı”, “U.A.D. Gine-Gine Bissau
Davası Kararı”.
68
2009 yılı Birleşmiş Milletler rakamları.