II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

474
(a) (b)
Şekil 3. Kimyasal dağlanmış konumda % 2.66 niobyum alaşımlandırılmış yüksek hız takım çeliğine ait
mikroyapı örnekleri; (a) ikincil elektronlar ve (b) geri saçılmış elektronlar ile görüntüleme.
3.2. Kimyasal Dağlanmış Konumda Mikroyapısal Karakterizasyon
Malzemelerin gerçek iç yapı özelliklerini ortaya çıkarmak için metalografide çoğu
kez parlatılmış numune yüzeyine uygun bir reaktif tatbik edilir. Dağlama
reaktifinin, yapıdaki bileşenleri numunenin yüzeyinden içeriye doğru selektif olarak
çözündürmesi sonucu mikroyapı ayrıntıları ortaya çıkar. Şekil 4’de %3’lük nital
çözeltisi ile dağlanmış takım çeliklerinin mikroyapıları verilmiştir. Daha düşük
niobyum içeriğine sahip takım çeliği matriksinde tane sınırları boyunca M6C karbürlerinin
yer aldığı gözlenmektedir (Şekil 4a). Matriks tipik temper martenzit
yapısı içermektedir. Aydınlık alana kıyasla diferansiyel enterferans kontrast ile
görüntüleme seçilebilirliği arttırmıştır (Şekil 4b). Şekil 4c’de kimyasal dağlama
sonrası karbür matriks arayüzeyleri belirgin bir şekilde açığa çıkartılmış olup
matriksin aşırı temperleme sonrası martenzitik yapıdan uzak bir yapıya sahip olduğu
gözlenmektedir. Aşırı temperleme ile birlikte yumuşak tav etkisi altında çelikte
var olan birincil ve ötektik karbürlerde boğumlaşmaların başladığı ve küreselleşme
evresine geçildiği gözlenmektedir (Şekil 4d).
3.3. Renkli Metalografik İşlemler Sonrası Mikroyapısal Karakterizasyon
Renkli metalografinin ana amacı, ışık mikroskobu altında bir alaşımı oluşturan
fazların kontrastlanarak yeteri derecede birbirinden ayırt edilebilmesini sağlamaktır.
Böylece mikroyapı hem kalitatif, hem de kantitatif olarak rahatça işlemlenebilir.
Şekil 5’de sputter kaplama yapılmış %1 Nb içeren çeliğe ait mikroyapılar verilmiştir.
Kaplama sırasında numune, bakır katoda belirli bir açıda eğik olarak haznede
tutulmuş olup yüzeyde değişen kalınlıkta bir film tabakası oluşturulmuştur. Film
tabakasının kalın tarafında purpur kırmızısı tonda renk oluşumu söz konusu iken
filmin ince tarafında sarıya yakın tonda bir renk oluşumu gerçekleşmiştir. Şekil
5a’da film tabakasının relatif olarak kalın olduğu konumda matriks içerisindeki
karbürlerden tane sınırları boyunca M6C’ler açık kontrastta ve tane içerisinde ve