II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

479
(a) (b)
Şekil 9. Perklorik asit ile dağlanmış konumda %2.66 niobyum ile alaşımlandırılmış yüksek hız takım
çeliğine ait (a) taramalı elektron mikroskop görüntüsü ve (b) elementel içeriği gösteren çizgi taraması.
4. Sonuçlar
Deneysel çalışma kapsamında %1 ve %2.66 Nb ile alaşımlandırılmış yüksek hız
takım çeliklerinde farklı metalografik işlemler sonrasında karbür fazlarının belirlenmesi
hedeflenmiştir. Elde edilen sonuçlar aşağıda verilmiştir.
(i) Parlatılmış konumda her iki çeliğin mikroyapısında ana matrikse göre farklı
kontrast veren karbür fazları gözlenmiş olup diferansiyel enterferans kontrastın
kullanımı ile karbürlerin tane sınırı ve tane içi dağılımları ve morfolojileri belirginleştirilmiştir.
Daha düşük niobyum içeren alaşımda tane sınırları boyunca
M6C karbürleri ve masif çökeltiler halinde dağılım gösteren fasetli MC karbürleri
gözlenmiştir.
(ii) Nital ile dağlama ile birlikte matriks fazı belirginleşmiş, ancak karbürler
biribirinden ayırt edilememiştir. Bu nedenle kontrastı artırmak amacıyla renkli
metalografi yöntemi seçilmiştir. Sputter kaplama yöntemi ile hem parlatılmış
hem de nital ile dağlanmış yüzey üzerine enterferans tabakası oluşturulmuştur.
Artan film tabaka kalınlığının bir fonksiyonu olarak karbür fazlarının ayırt edilebilirliği
artmıştır. Dağlanmış yüzeyde, oluşturulan film tabakası karbür fazları
açısından bir avantaj sağlamaz iken matriksi oluşturan iğnesel yapıyı
(martenzitik yapı) belirginleştirmiştir.
(iii) Elektrolitik dağlama işleminde bazik çözeltinin karbür fazını, asidik çözeltinin
ise matriks fazını çözdüğü görülmüştür. Enerji dağılım x-ışını
spektrometresi ile yapılan çizgi taraması karbür fazının Nb-ca zengin bir karbür
olduğunu göstermiştir.
Kaynaklar
[1] Yılmaz, A., “Niobyum alaşımlı döküm yüksek hız takım çeliklerinin kesme koşulları
altında aşınma davranışı”, Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi-Fen Bilimleri Enstitüsü,
Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Kocaeli, 2006.