II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

563
arasında yer almaktadır. Bölgedeki varlığı bilinen doğal kaynakları orantısız paylaştıran
bir sınırlandırma çizgisi hakkaniyete uygun bir sınır olarak kabul edilemeyecektir.
20
Bölgedeki mevcut veya muhtemel sınırlar da, iki devlet arasındaki sınırlandırmayı
etkileyen faktörlerdendir. Bölgede üçüncü devletlerle belirlenecek sınırlar veya
taraflarca daha önceden petrol arama alanları gibi nedenlerle belirledikleri sınırlar
da dikkate alınmaktadır. 21
Sınır üzerinde etkili olabilecek bir başka faktör deniz tabanın jeolojik ve jeomorfolojik
özellikleridir. Özellikle kıta sahanlığı ve M.E.B. alanlarının birlikte sınırlandırıldığı
durumlarda, sadece kıta sahanlığı açısından önem taşıyan ama M.E.B. kavramı
ile bir ilgisi olmayan jeolojik öğeler sınırlandırma esnasında neredeyse
tamamen etkisini yitirmektedirler. 22
Deniz savunma ve güvenlik unsurlarının, kıta sahanlığı ve M.E.B. kavramları ile
ilgilerinin azlığı nedeni ile sınırlandırmada, sınır çizgisini önemli oranda değiştirecek
bir etkiye sahip olmayacakları ancak destekleyen yada güçlendiren unsurlar
olacakları kabul edilmektedir. 23 Öte yandan, ülkelerin birbirlerine göre nispi ekonomik
gelişmişlik seviyeleri sınırlandırmada dikkate alınan bir unsur değildir. Yargı
ve hakemlik kararlarında bu gibi unsurların zamanla değişken ve oldukça göreceli
kavramlar oldukları vurgulanmıştır. 24
3.2. “Oransallık” ve “Kapatmama” Prensipleri
Yargı ve hakemlik kararlarında ilgili faktörlerin birbirlerine göre etkilerine ilişkin
de bazı prensipler ortaya konmuştur.
Bu prensiplerden birincisi “oransallık prensibi” (proportionality) dir. Buna göre, iki
devletin kıyı uzunlukları arasındaki oran ile sınırlandırma sonucunda bu ülkelere
verilen kıta sahanlıkları ve/veya münhasır ekonomik bölge alanları arasındaki oranın
birbirlerine yakın olması gerekir. 25
20
www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. Danimarka - Norveç Davası Kararı”, “U.A.D. Eritire -
Yemen Davası Kararı”, “U.A.D. Fransa - Kanada Davası Kararı”.
21
www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. Tunus - Libya Davası Kararı”.
22
www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. Gine - Gine Bissau Davası Kararı”, “U.A.D. Fransa -
Kanada Davası Kararı”.
23
www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. İngiltere - Fransa Davası Kararı”, “U.A.D. Libya - Malta
Davası Kararı”, “U.A.D. Gine - Gine Bissau Davası Kararı”, “U.A.D. Kuzey Denizi Davası Kararı”.
23
www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. İngiltere - Fransa Davası Kararı”.
24
www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. Danimarka - Norveç Davası Kararı”, “U.A.D. Tunus -
Libya Davası Kararı”, “U.A.D. Libya - Malta Davası Kararı”.
25
www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. İngiltere - Fransa Davası Kararı”. Ayrıca devletlerarası
uygulamalara örneğin Fransa-İspanya (1974) ve Hollanda (Antilles)-Venezüella (1978) antlaşmalarında
da oransallık rol oynamıştır.