II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

569
Türkiye arasında karşılıklı sınırın belirlenmesinde etkisi sınırlanacak veya eşit
uzaklık yada başkaca bir sınırlandırma çizgisinden sapılarak ayrıca etki verilmesi
gerekecek bir coğrafi unsur göze çarpmamaktadır.
Coğrafya Dışı Unsurların Etkileri
Sınırlandırmanın hakkaniyet prensipleri temelinde ve hakça bir çözüm bulmak
maksadı ile yapılmasının bir gereği olarak, coğrafya dışı ilgili faktörlerin de dikkate
alınması gerekmektedir. Türkiye ve Kıbrıs Adası arasındaki sınırlandırmada dikkate
alınması gereken coğrafya dışı bir unsur Kıbrıs’ın bir başka ülkeye bağlı bir ada
olmaktan ziyade, üzerinde KKTC ve GKRY’nin bulunduğu bir ada devleti olması
olabilir.
Kıbrıs Adası’nın bu niteliği dikkate alındığında sorulması gereken soru Kıbrıs
Adası’nın deniz yetki alanlarının Türkiye karşısında 1.5 oranında sınırlanması
hakça bir çözüm olup olmayacağıdır?
Tipik bir örnek Libya ile Malta arasındaki sınırlandırma davası olabilir. Malta,
Libya karşısında nispeten küçük bir ada olmasının, birçok sınırlandırma örneğinde
adalara sınırlı etki verilmesinden dolayı kendisine de sınırlı etki verilmesinin hukuken
doğru olmayacağını iddia etmiştir. Malta’ya göre başka bir ülkeye bağlı ada ile
bir ada devleti arasında sınırlandırma açısında bir fark vardır. Libya ise, bu ikisi
arasında bir fark olmadığını ve Malta’nın MEB alanının kısıtlanması gerektiğini
iddia etmiştir.
UAD’na göre, sınırlandırma açısından bir “ada devleti” statüsü yoktur ancak, şayet
Malta başka bir ülkeye ait bir ada olsa idi, taraflar arasındaki coğrafi ilişki daha
farklı olacaktı. Aslında Mahkeme’nin ima ettiği şeyin, farkı yaratan asıl unsurun
ada devleti olma değil, bu adanın bölgedeki bir başka devlete ait olması durumunda
sınırlandırmaya konu olacak başka bölgelerin de işin içine girmesidir. 48
Her ne kadar Kıbrıs, Malta’ya nispeten daha büyük bir ada olsa da Kıbrıs için de
durum oldukça benzerdir. Kıbrıs’ın bir ada devleti olması onun, bir başka devletin
adası olması durumundaki kadar etkisinin sınırlandırılmamasını gerektiren coğrafya
dışı bir unsur olmalıdır.
Kıbrıs Adası’nın sahip olduğu bu özelliği nedeni ile, yukarıda önerilen 1.5 oranındaki
kısıtlamanın azaltılması düşünülse bile, yine de bu önemli bir azaltma olmamalıdır.
Türkiye’ye kuzey kesimde 1.5 oranında daha fazla deniz alanı veriliyor
olmasının, bölgenin genel coğrafi şartları çerçevesinde düşünüldüğünde hakkaniyeti
Davası Kararı”, “U.A.D. Gine-Gine Bissau Davası Kararı”, ayrıca “U.A.D. Katar - Bahreyn Davası
Kararı”nda mahkeme, iki ülkenin kuzey kıyılarının uzunluk ve şekil açısından benzer olduğunu belirtmiş
ve sadece Bahreyn kıyısında Fasht al Jarim’in denize doğru bir çıkıntı olduğunu ama bunun da bölgenin
coğrafi çerçevesinde önemsiz bir unsur olduğundan ihmal edilmesi gerektiğini belirtmiştir”.
48 www.icj-cij.org, 23 Haziran 2007, “U.A.D. Libya - Malta Davası Kararı”.