II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

456
Burada σm maksimum akma gerilmesini, σ1 ilk deformasyonda oluşan % 0.2 akma
gerilmesini ve σ2 ikinci deformasyonda oluşan %0.2 akma gerilmesini göstermektedir.
Hesaplanan yumuşama oranları ile Şekil 6’da verilen 875-1100 ºC arasındaki
sıcaklıklarda kinetik eğrileri çizilmiştir. Deformasyon sıcaklığının statik yeniden
kristallenmeyi kolaylaştırdığı görülmektedir. Deformasyon sıcaklığı arttıkça yumuşama
yüzdesi artmaktadır. 1100 ºC ve 975 ºC’de kinetik eğriler S şeklindedir
(Avrami eğrileri). Diğer yandan 950 ºC ve altındaki sıcaklıklarda bir plato oluşumu
bulunmaktadır. Bu plato gerinme katkılı çökeltiler nedeniyle oluşmaktadır.
Şekil 6. İki vuruş arasında süreye bağlı meydana gelen yumuşamayı gösteren kinetik eğriler.
3.2. Çökelti-Zaman-Sıcaklık (ÇZS) Diyagramları
Çökelti-zaman-sıcaklık (ÇZS) diyagramları ise nihai olarak Şekil 6’da görülen
kinetik eğrilerinden çıkarılmıştır. Daha önce yapılan bazı çalışmalarda (16,18-21),
kinetik eğrilerinde plato oluşumunun gerinme-katkılı-çökeltiler sonucunda meydana
geldiği açıklanmaktadır. Platolar çökelti oluşumunun başlangıcına ve sonuna işaret
etmektedir. Diğer bir deyişle, bu platonun başlangıcı çökelmenin başladığı (Ps) ana
karşılık gelirken, platonun bittiği nokta çökelmenin bittiği (Pf) anı göstermektedir.
Bu veriler kullanılarak oluşturulan ÇZS diyagramı Şekil 7’de verilmiştir.
Kinetik eğrileri üzerinden alınan değerlerle SRCT (statik yeniden kristallenme
kritik sıcaklığı) 960 ºC olarak belirlenmiştir. Bu sıcaklık teorik olarak gerinme