II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

2. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi
383
Bir ürünün yaşam döngüsü, hammadde temini, üretimi, kullanımı ve yaşam sonu
faaliyetleri aşamalarını kapsar. Hammadde temini aşamasında, son ürün için kullanılacak
hammaddeler hazırlanır. Üretim aşamasında hammaddelerden bileşenlerin
üretimi ve bileşenlerden son ürünün montajı işlemleri gerçekleştirilir. Kullanım
aşamasında, son ürün türüne göre ya kullanılır ya da tüketilir. Yaşam sonu faaliyetleri,
yeniden kullanım, yeniden üretim, geri dönüşüm ya da bertaraf işlemlerini
kapsar.
Yaşam döngüsünün her aşaması çevreyle etkileşim içindedir. Her aşama girdi olarak
enerji ve hammadde kullanır, çıktı olarak da atık ve salınım yaratır. Yaşam
Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) bir ürünün yaşam döngüsü aşamaları boyunca
girdi ve çıktılarının çevre etkilerini hesaplamak ve değerlendirilmek için kullanılan
metodolojik bir araçtır [3]. YDD çerçevesi ISO [4] tarafından geliştirilmiştir. Bu
çerçeve dört ana aşamadan oluşan sistematik bir süreci tanımlar. Bu aşamalar amaç
ve kapsam tanımı, envanter analizi, etki değerlendirmesi ve yorumlamadır (Şekil 2).
Amaç ve kapsam tanımı aşamasında, YDD çalışmasının hedefi ve değerlendirmenin
sınırları belirlenir. Ürünün yerine getireceği işlev, nicelik ve nitelik olarak tanımlanır.
Üretim yapan firmalar, YDD’yi yaşam döngüsü aşamalarının veya belirli
üretim faaliyetlerinin çevresel etkilerini anlamak, raporlamak ve iyileştirme olasılıklarını
belirlemek ya da ürün tasarım ve geliştirme sürecinde farklı alternatiflerin
çevre etkilerini karşılaştırmak amacıyla kullanmaktadırlar. YDD çalışmalarının
kapsamını ürün detayı,
Şekil 2. YDD çerçevesi [3]
envanter detayı, incelenecek yaşam döngüsü aşamaları, zaman ve bölgesel sınırlar
belirler. Ayrıca, YDD’nin amaç ve kapsam tanımı aşaması envanter analizi ve etki
değerlendirmesi aşamalarında yapılan faaliyetleri etkiler.