II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

558
Türkiye’nin komşu ülkelerle deniz sınırlarını oluşturmasına ilişkin çözüm yönteminin
ve çözümün ne olacağı bu ülkelerle karşılıklı olarak görüşmeler yolu ile çözülebilecek,
ya da üçüncü bir tarafa çözüm için havale edilebilecektir. Bu çalışma,
Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin komşuları ile deniz alanlarının sınırlandırılmasının
hangi prensipler temelinde yapabileceğinin, ya da sınırlarının ne olacağının ortaya
konulmasına yöneliktir. 3
1. Deniz Hukukunun Kaynakları
Bilindiği gibi, uluslararası hukukun bağlayıcı kurallarının doğduğu kaynaklar,
yapıla geliş, uluslararası antlaşmalar ve hukukun genel prensipleridir. Uluslararası
deniz hukukunun gelişiminde, yani kurallarının oluşumunda yapıla gelişin rolü
önemli olmuştur. Örneğin karasuları ve nispeten yakın zamanlarda kıta sahanlığının
ve bu deniz alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin kuralların doğuşu, devletlerarası
uygulamalar vasıtası ile olmuştur.
Günümüzde de uluslararası deniz hukuku kurallarını içeren ve geçerliliğini koruyan
belli başlı uluslararası antlaşmalar vardır. Kronolojik olarak bakıldığından, ilk oluşturulan
antlaşmaların esasen kodifikasyon maksadı taşıdığını ve Birleşmiş Milletler
öncesi döneme rastladığını görüyoruz. Bu dönemde kodifikasyon çalışmaları
Uluslararası Hukuk Derneği (I.L.A.) ve Uluslararası Hukuk Enstitüsü 4 gibi daha
ziyade hükümet dışı kuruluşlar tarafından yürütülmüştür. Milletler Cemiyeti 1924
yılında uluslararası hukukun değişik konularında kodifikasyon çalışması yapmak
üzere bir uzmanlar komitesi kurmuş ve deniz hukuku ile ilgili olarak karasuları
konusu seçilmiştir. Ancak 1930’da Lahey’de toplanan Kodifikasyon Konferansı
karasuları üzerine bir uluslararası antlaşma oluşturamamıştır.
Birleşmiş Milletler ve onun yardımcı bir organı olarak oluşturulmuş Uluslararası
Hukuk Komisyonu, uluslararası hukukun düzenlediği diğer birçok konusunda olduğu
gibi, deniz hukuku konusunda da kodifikasyon çalışmalarına hız vermiştir. Bu
bağlamda, hazırlıkları Uluslararası Hukuk Komisyonu tarafından yapılan ve 1958
yılında Cenevre’de 86 devletin katılımı ile toplanan I. Deniz Hukuku Konferansı 4
adet Deniz Hukuku Antlaşmasının kabul edilmesi ile sonuçlanmıştır. Bunlar;
• “Karasuları ve Bitişik Bölge Sözleşmesi”,
• “Açık Denizler Sözleşmesi”,
• “Kıta Sahanlığı Sözleşmesi” ve
• “Balıkçılık ve Açık Denizlerin Canlı Kaynaklarının Korunmasına Dair Sözleşme”
dur.
3 Yücel Acer, “Doğu Akdeniz’de Deniz Alanlarının Sınırlandırılması ve Türkiye”, Dz.K.K.lığı Deniz
Hukuku Sempozyumu, Ankara, 21-22 Haziran 2004, ss.1-3.
4 Her iki kurum da 1873 yılında kurulmuşlardır.