II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

376
tiplerini oluşturmaktadır. Örneğin Rusya’dan yeni uçak (Su-27 ve Su-30MKK) alıp
kendi modelini (J-11B) üretmiştir. 12 adet Kilo sınıfı dizel denizaltı almış ve ardından
nükleer hızlı taarruz denizaltısı üretmiştir. İlaveten yeni Jin sınıfı balistik füze
denizaltısı üretmektedir. Sovremenny sınıfı muhrip alıp kendi ürettiği radarlarla
donatmıştır. Bunu yaparken kendi ürettiği platformlarındaki (Tip 052B Luyang I)
teknolojik sıçramalar oldukça dikkat çekmektedir.
Çin’in Rusya’dan uzay teknolojisini absorbe etmesi daha da hızlı olmuştur. Çin’in
Shenzhou uzay gemisi, Rus Soyuz insanlı uzay aracının bir modifikasyonudur.
Çin’in ilk uzay istasyonu ise Rus Salyut serisinden oldukça etkilenmiştir. Uzay
programlarının geleceğinde önemli Rus girdilerine ihtiyaç olacağı değerlendirilmektedir.
1980-1990 arasında Çin’e askeri teknoloji aktarma alanında ikinci önemli bir aktör
daha devrede olmuştur: İsrail. Çin’in artan askeri teknoloji taleplerinin önemli bir
kısmını da İsrail’den satın almıştır. Uçak (J-10), dizel denizaltı (Tip 039) ve antitank
füzesi (PL-9 ve HJ-9) teknolojisi, İsrail’den alınmıştır. Haziran 2010’da İsrail,
Çin ile olan ve AWACS radar sistemini kapsayan 250 milyon dolarlık (USD) sözleşmeyi,
ABD’nin baskısı ile iptal etmiştir. ABD, Çin’in bu gelişmiş radarı, Amerikan
jetlerini traklamada kullanacağı endişesi ile iptal ettirmiştir. ABD, 2004’de
İsrail’in, Çin’e sattığı anti radar dronlarını, bakım veya tadilat için almasını da engellemiştir.
Çin, İsrail ile YJ-91 süpersonik ARM füzeleri için geniş bant arama
radarı ve Kh-31 füzesi motoru için ortak üretim kapsamında işbirliği yapmıştır. Bu
noktada, Bush yönetimi, İsrail’e Çin ile savunma işbirliği programlarında kısıtlama
yapması için ağır baskı kurmuştur. İsrail buna rağmen Çin’e teröre karşı mücadele
sistemleri gibi, belli seviyede askeri teknoloji satmaya devam etmiştir. Fakat
Washington, ısrarcı bir tutumla İsrail ile tehlikeli askeri teknolojinin satışlarını sınırlandıran
ikili anlaşma imzalamıştır. Burada konumuz açısından baktığımızda
hegemonya mücadelesinin teknolojide üstünlük mücadelesine yansıdığını görmekteyiz.
Daha üstün olan son hegemonun potansiyel adayların teknolojide (ve hatta
bütün alanlarda) kendi seviyelerini yakalamasını ve geçmesini engellemek için her
türlü yola başvurabileceğini tespit etmekteyiz.
ABD ve AB, Çin’in silah teknolojisinde ilerlemesini kontrol altına almak amacıyla
Tiananmen Meydanı olaylarını da bahane ederek Çin ile yeni askeri ve savunma
malzemeleri sözleşmeleri yapılmasını yasaklamıştır. Ancak bazı Avrupa firmaları
çok amaçlı kullanımı olan teknolojilerde ilişkisini sürdürmüştür. ABD, sıkı bir ambargo
sürdürürken, 1990’ların ortasında çoğu Avrupa devletleri, 1989 AB yasağının,
ölümcül olmayan savunma teknolojisini kapsamadığı şeklinde yorumlamıştır.
Bazı askeri elektronik ürünleri ve askeri helikopter teknolojisi ile ilgili satışı sürdürmüştür.
2003’de Çin, Fransa ve Almanya’yı, 1989 AB yasağının kaldırılması
konusunda açıkça desteklemeye ikna etmiştir. AB, bu alanda Çin ile ilgili ivme
kazanmak için uğraşırken, 2004 başında ABD, bu girişimlere karşı yüksek seviyede
bir lobi faaliyetine girişmiş ve Mayıs 2005’te AB üyelerini ikna etmiştir. Bununla
beraber bazı ABD yetkilileri, yasağın gelecekte kaldırılabileceğini kabul etmiştir.