II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

423
Şekil 4’te görüldüğü gibi, c yay sabitini belirlemek için en küçük kareler metodu
kullanılmış ve eğim bulunmuştur.
F -1
CSMA = = tan α = 0.3513 Nm
l
Şekil 5 de görülen deney setinde, helisel yay gönderilen elektrik akımına direnç
göstererek ısı enerjisi üretmektedir. Fazla ısınmayı engellemek ve ısıtmanın ardından
süratle Ms sıcaklık seviyesine inebilmek amacıyla bir soğutma sistemi tasarlanmıştır.
Soğutma işlemi gerçekleştikten sonra Ms sıcaklık seviyesinde
deformasyonla martenzit oluşturmak ve martenzitik kafes düzenlemesini sağlamak
amacıyla kullanılan 512 gr. lık sabit yük yay üzerine sabitlenmiştir. Yaya lehimlenmiş
bir Pt-Pt10Rh termocouple ile elde edilen elektriksel potansiyel verileri
deney setine eklenen Servoscribe 1 S RE 54120 (Germany) model bir kayıt cihazı
ile kayıt altına alınmıştır. Sıcaklıktaki artış mV cinsinden kaydedilmiştir. Kontrol
anahtarı kademeli olarak açıldığında, elektrik akımının yay üzerinde akmasına ve
yayı ısıtarak şekil bellek etkisi göstermesine, sonrasında yay boyunun maksimuma
ulaştırmasına olanak sağlamıştır. Boy maksimum değere ulaştıktan sonra kontrol
anahtarı kapatılarak akımın geçişi engellenmiş ve yayın soğuyarak 512 gr. lık sabit
yük etkisi altında büzülerek minimum boyuna inmesi sağlanmıştır. Bu çevrim 40 ve
80 defa tekrar edilmiştir. mV cinsinden sıcaklık değerleri ve mm. cinsinden uzama
değerleri tesbit edilmiş ve kayıt edilmiştir. Şekil 6 ve 7, yayın uzama ve sıcaklık
değerleri ile oluşturulan 40 çevrim ve ardından 80 çevrim sorasında elde edilen
histerisiz eğrilerini göstermektedir.
Şekil 5. Fonksiyonel Yorulma Deney Düzeneği