II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

Özet
FONKSİYONEL YORULMA SONRASINDA ŞEKİL BELLEKLİ
NİTİ ALAŞIMININ MİKROYAPISAL KARAKTERİZASYONU
Tuna ARIN
Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü, Karadeniz Teknik Üniversitesi
419
Bu çalışmada, sabit yük altında bulunan şekil bellekli bir yayın, fonksiyonel yorulma
deney düzeneğinde rezistans gibi kullanılarak, ısıtma ve soğutma çevrimi sırasında
östenit-martenzit dönüşümü yaptıktan sonra mekanik, kimyasal kompozisyon
ve mikroyapısal değişimi incelenmiştir. Abbe ölçme komparatörü ile yay sabiti
ölçülmüş ve paslanmaz çelik yay ile karşılaştırılarak karakterize edilmiştir. Matrisin
ve çökeltilerin kimyasal ve mikroyapısal analizi SEM ve EDS analizleri ile gerçekleştirilmiştir.
DSC analizleri ile dönüşüm sıcaklık değerleri belirlenmiş ve NiTi
şekil bellekli alaşımların martenzitik dönüşümü sırasında görülebilen R ara fazının
oluşmadığı tespit edilmiştir. Bu durum, NiTi şekil bellekli alaşımların dönüşüm
mekanizmalarından birisi olan B2�B19’ faz dönüşümünün gerçekleştiğini göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: NiTi, Termoelastik Martenzitik Dönüşüm, Fonksiyonel Yorulma
Abstract
In this work, the compositional and microstructural change of a Ti- 51 at. % Ni
alloy was studied. A resistive heating under constant load was applied in a fatigue
machine forcing the SMA alloy to deform due to martensite-austenite phase
transformation. As a result, functional fatigue hystherisis curves were obtained.
The chemical analysis of matrix and precipitates were performed following the
fatigue cycles using SEM and EDS. DSC analysis revealed the presence of
B2�B19’ phase transformation which occurred with no R pre-phase formation.
Tensile testing was applied up to 5 N; hystherisis behavior was observed with
energy increase following the increase in the number of cycles.
Key words: NiTi, Thermoelastic Martensitic transformation, Functional Fatigue
I. Giriş
Şekil Bellek Etkisi (ŞBE) özel bazı alaşımlarda görülen ve kısaca belirli bir sıcaklık
aralığında uygulan termomekanik işlem sonrasında orijinal mikroyapısına dönebilen
malzemeleri tanımlamak için kullanılır. Bu davranış temel olarak, belirli bir
sıcaklıkta aniden gelişen bir martenzitik faz dönüşümüdür [1].