II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

Özet
AKDENİZ’DEKİ YETKİ ALANLARI
Murat YILDIRIM 1 , Prof. Dr. Hasret ÇOMAK 2
1 Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
2 Kocaeli Üniversitesi Rektör Yrd.
557
Yüzyılımızda, klasik deniz alanları olan karasuları, bitişik bölge ve balıkçılık bölgesi
gibi dar deniz alanlarından başka, devletlere belirli konularda egemen haklar ve
yetkiler tanıyan kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge gibi nispeten çok daha
geniş deniz alanları/ifadeleri uluslararası hukuka yerleşmişlerdir.
Bölgeye ve bölge devletlerine ilişkin olarak son dönemlerdeki gelişmeler, Türkiye’nin
Doğu Akdeniz’deki komşuları ile deniz alanlarını sınırlandırması meselesini
her zamankinden daha önemli bir hale getirmiştir.
Türkiye’nin komşu ülkelerle deniz sınırlarını oluşturmasına ilişkin çözüm yönteminin
ve çözümün ne olacağı bu ülkelerle karşılıklı olarak görüşmeler yolu ile çözülebilecek,
yada üçüncü bir tarafa çözüm için havale edilebilecektir. Bu çalışma, Doğu
Akdeniz’de Türkiye’nin komşuları ile deniz alanlarının sınırlandırılmasının hangi
prensipler temelinde yapabileceğinin, yada sınırların ne olacağının temel unsurları
ile ortaya konulmasına yöneliktir.
1. Giriş
Deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin uluslararası hukuk kurallarının
gelişimi bir yana, Doğu Akdeniz’in karmaşık fiziki ve siyasi coğrafyası, çatışan menfaatler,
kıyı devletleri arasındaki mevcut ciddi uyuşmazlıklar 1 ve özellikle bölgede
bulunduğu söylenen petrol; Doğu Akdeniz’de yetki alanları sınırlandırmasını, taraflar
arasında her an tırmanmaya açık ve uzun vadeli bir sorun haline getirmiştir.
Yüzyılımız, devletlerin denizlerde sahip oldukları hakları büyük oranda genişletmelerine
tanık olmuştur. Klasik deniz alanları olan karasuları, bitişik bölge ve balıkçılık
bölgesi gibi deniz tanımlarından başka, devletlere belirli konularda egemen
haklar ve yetkiler tanıyan kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) gibi
nispeten çok daha geniş deniz alanları/ifadeleri uluslararası hukuka yerleşmişlerdir. 2
Bölgeye ve bölge devletlerine ilişkin olarak son dönemlerdeki gelişmeler, Türkiye’nin
Doğu Akdeniz’deki komşuları ile deniz alanlarını sınırlandırması meselesini
her zamankinden daha önemli bir hale getirmiştir.
1 İsrail-Filistin, İsrail-Lübnan, Türkiye-Yunanistan, KKTC-GKRY gibi.
2 Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk, Ankara: Turhan Kitabevi, 2006, ss. 246-308.