II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

576
Akdeniz’in doğu kıyılarının genel doğrultusu kuzey-güney doğrultusudur. Ancak,
bu doğrultu dikkate alındığında Türkiye kıyıları üzerinde denize doğru bir kara
çıkıntısı mevcuttur. Bu çıkıntı, Türk kıyıları üzerinde, Türkiye-Suriye kara sınırının
denizle birleştiği noktadan kuzeye doğru Akıncı (Hınzır) Burnu’na kadar uzanan
kara parçasıdır. Zira, Türkiye-Suriye kara sınırının denizle birleştiği noktadan kuzeye
doğru Akıncı Burnu’na kadar olan bölgede kıyı doğrultusu sürekli denize
doğru bir girinti yapmaktadır ki bu deniz yan sınırı üzerinde önemli bir etki yaratacak
bir projeksiyon üretmektedir. 62
Suriye kıyısı üzerinde ise Basit Burnu ve onun güney kesimindeki çıkıntının sınırlandırmada
belirli bir oranda dikkate alınması uygun olacaktır. 63
Bütün bu veriler bir arada değerlendirildiğinde, 12 mil uzunluğunda olacak karasuları
yan sınırının kıyıya dik olması kabul edilebilir. Ancak, aynı şey kıta sahanlığı
ve M.E.B. yan sınırı için söylenemez. 12 mil uzunluğundaki karasuları sınırının
bittiği noktadan itibaren sınırın bir miktar güney-batı doğrultusunda, yani Türkiye’ye
bir miktar daha fazla deniz alanı bırakacak şekilde konumlanması uygun
olacaktır. 64
Bunun tam olarak ne kadar bir kayma gerektirdiği ise başka şartların da dikkate
alınması ile ortaya konmalıdır. Önerilen sınırın konumunu belirginleştirecek bir
coğrafi unsur, Türkiye’nin Suriye ile olan kara sınırından Mersin açıklarına kadar
olan kıyı bölgesidir. Türkiye’nin Mersin açıkları ile İskenderun Körfezi arasındaki
kıyı şeridinin bir referans noktası olabileceği kabul edilebilir. 65
Son olarak, Türkiye-Suriye-KKTC arasında bir birleşim noktası belirlenmesi gerekmektedir.
KKTC’nin Suriye’ye karşı kıyı uzunlukları bazında daha az bir deniz
alanına sahip olacağı kabul edilirse bu noktanın eşit uzaklığa göre KKTC’ye daha
yakın bir konumda olacağı düşünülebilir.
Danimarka’nın Grönland Adası’nın ilgili kıyılarını tespit ederken sadece karşı taraf olan İzlanda’nın Jan
Mayen Adası’na bakan kıyısını değil, sınırlandırma alanını gören bütün kıyılarını hesaba katmıştır.
62 Devletlerarası uygulama örneklerinde kıyıların yandaş olduğu durumlarda şayet kıyıların şekilleri
birbirlerinden farklı ise sonuç eşit uzaklıktan farklı olabilmektedir. Federal Almanya-Hollanda (1971),
Danimarka-Demokratik Almanya (1988), Kolombiya-Panama (1976) ve Fransa-İspanya (1974)
antlaşmaları bazı örnekleri oluşturmaktadır. “U.A.D. Kanada – ABD Davası Kararı” da yargı
kararlarından bir örnek olarak verilebilir.
63 Devletlerarası uygulamada bu türden unsurların, aşırı etkilerini sınırlamak için ihmal edildiği veya
kısmi etki tanındığı örnekler mevcuttur. Gambiya-Senegal Antlaşması (1975) Atlantik Okyanusu’nda
yan sınır belirlenmesini konu almıştır ve söz konusu deniz alanı oldukça geniş olmasına rağmen sınır
Senegal’in Vert Burnu ve Manvel Burnu’nun etkilerini neredeyse tamamen ihmal etmiştir. Bu alanda
özellikle Manvel Burnu genel coğrafi görünüm içerisinde önemsiz bir konum ve büyüklüğe sahip
gözükmektedir. Yine aynı deniz alanına ilişkin olan Cape Verde-Senegal Antlaşmasında (1993),
adalardan oluşan Cape Verde karşısında Senegal’in Vert Burnu’nun etkisi sınırlandırılmıştır. Ayrıca,
“U.A.D. Kuzey Denizi Davaları Kararı” da yargı kararlarından bir örnek olarak verilebilir.
64 Başeren, a.g.m., s.35. vd.
65 Bu çerçevede benzeri bir durum “U.A.D. Kanada – ABD Davası”nda gündeme gelmiştir ve kararda
Mahkeme bölgeye bakan kıyıları esas alarak eşit uzaklık sınırında bazı düzeltmeler yapmıştır.