II. İLERİ TEKNOLOJİLER ÇALIŞTAYI (İTÇ 2011) - Bilgesam

499
(a) (b)
Şekil 7. (a) Mermi ilerleme hattı boyunca meydana gelen deformasyon nedenli adyabatik kayma
bantları, (b) ısıl yumuşama ve dinamik rekristalizasyon nedenli dejenere çelik mikroyapısı.
3.4. Kırılma Analizi
Tipik bir zırh malzemesinin çalışma prensibi, yüksek hızla gelen çelik veya diğer
ağır metal esaslı zırh delici malzemelerin sivri uçlarının yüksek sertliklerinden
dolayı zırh malzemesi tarafından durdurulması esasına dayanır. Zırh çeliğinin veri
bir zırh deliciye karşı davranışını anlamak için penetrasyon (içeri girme) ve
perforasyon (delinme) süreçlerinde şok, deformasyon ve kırılma olgularının bilinmesi
gerekir. Bu da devreye giren perforasyon mekanizmalarının etüdünü gerektirmektedir.
Zırh çeliklerinin kinetik enerjili penetratörler ile olan etkileşimleri sonrasında arka
yüzlerinde yumuşak delinme, sert delinme, radyal kırılma, diskvari kırılma veya
taçyaprağı şekilli açılmalar söz konusudur. Malzeme sertliği, çarpma hızı ve atış
derecesi bu tür oluşumları birincil derecede etkileyebilmektedir. Şekil 8a-c bir
bütün olarak incelenecek olursa mermi penetrasyonu ile birlikte krater derinliği
belirli bir oranda gerçekleşmekte olup merminin malzeme içi radyal ilerlemesi
belirgin plastik akış izlerinin oluşumuna yol açmıştır. Diğer taraftan, malzeme
içerisinde hareket eden mermi kuvvetli bir abrasif aşınmaya neden olmuştur (Şekil
8d). Belirli bir geometriye sahip olan merminin ilk temas ile uç kısmının deforme
olması bu ağır aşınma ile sağlanabilmektedir. Penetrasyon boyunca yüksek miktarda
sıcaklık ve deformasyon gerçekleşmekte olup penetrasyon sonucu yanal duvarlarda
adyabatik kayma bant oluşumları ve gerinme sertleşmeleri meydana gelebilmektedir.
Mermi penetrasyonunun etkinliğinin azalması açısından malzemenin
sahip olduğu en önemli kavram sertlik olup bunun yanında tokluk da önem kazanmaktadır.
Bu konumda tokluk açısından en iyi gösterge malzemenin plastik akışıdır.
Deformasyon ve hasar söz konusu iken özellikle kesit üzerine makro ve mikro
seviye görüntüler daha önce yapılan balistik benzetim çalışmalarını destekler tarzdadır.