Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

Wartość dla klienta w ujęciu prakseologicznym… 513niają koszty i przychody związane z alternatywnymi zastosowaniami danychśrodków ekonomicznych.Po drugie, zasada ta jest – jak juŜ wcześniej wspomniano – podstawowąmetodą oceny zaleŜności przyczynowo-skutkowych. Kontrfaktyczna definicjaprzyczynowości jest obecnie w metodologii badań powszechnie wykorzystywanado oceny zaleŜności przyczynowo-skutkowych. Wynika stąd poprawnaidentyfikacja zaleŜności przyczynowych między środkami a celami w postępowaniukonsumenta i tym samym kontrfaktyczna definicja wartości dla klientajest podstawą jej empirycznej identyfikacji w planach eksperymentalnych.Po trzecie, ujęcie kontrfaktyczne w istotnej mierze rozwiązuje problemwspółmierzalności komponentów wartości dla klienta. Jednym z problemówpomiaru wartości dla klienta w tradycyjnym neoklasycznym ujęciu jest ograniczonamoŜliwość pomiaru luki między kosztami a korzyściami dla konsumentaczy teŜ, w uproszczeniu, ceną a jakością produktu. Problemy te wynikają stąd,Ŝe środki i cele naleŜą do nieporównywalnych bezpośrednio dziedzin działaniakonsumenta (środki odnoszą do dóbr i usług odnoszących się do realizacji celów,a stawiane cele wynikają z hierarchii przekonań dotyczących realizowanychwartości konsumentów). W proponowanym ujęciu kontrfaktycznym wartośćdla klienta stanowi róŜnicę między realizacją danego celu konsumpcyjnegoza pomocą środków faktycznych oraz kontrfaktycznych (alternatywnych).Stąd porównanie kosztów i korzyści odbywa się w obrębie dziedziny środkówbędących do dyspozycji konsumenta. Powiązanie środków i celów następujepoprzez odniesienie do hierarchii wartości konsumenta – hierarchia jego celówkonsumpcyjnych kształtuje hierarchię środków realizacji tych celów. Porównaniekoncepcji wartości dla klienta w podejściu klasycznym i prakseologicznymjest przedstawione na rysunku 1.PoświęceniaŚrodek (stan faktyczny)Wartość dlaklienta1.Ujęcie klasyczneWartość dlaklientaKorzyściCel realizowanyŚrodek (stan kontrfaktyczny)Cel alternatywny2. Ujęcie prakseologiczneRys. 1. Koncepcja wartości dla klienta w ujęciu klasycznym i prakseologicznymŹródło: opracowanie własne