PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

Hãy nhớ rằng, Kant cũng thừa nhận chúng ta không chỉ là sinh vật có lý trí.
Chúng ta không chỉ sống trong thế giới giả niệm. Nếu chúng ta chỉ là sinh
vật có lý trí, không phải tuân theo quy tắc và nguyên tắc của tự nhiên, thì khi
đó tất cả các hành động của chúng ta “lúc nào cũng phù hợp với sự tự chủ
của ý chí”. Bởi vì chúng ta đồng thời sống trên cả hai lập trường - thế giới tất
yếu và thế giới tự do - nên luôn tồn tại một khoảng cách giữa những gì
chúng ta làm và những gì chúng ta phải làm, giữa điều được làm và điều lẽ
ra phải làm. Một cách khác diễn đạt điều này là nói rằng đạo đức không phải
là kinh nghiệm. Nó có một khoảng cách nhất định với thế giới. Nó đưa ra các
phán xét về thế giới. Cho dù tiên tiến đến đâu, khoa học không thể chạm đến
các vấn đề đạo đức, bởi vì khoa học vận hành trong thế giới khả giác.
Kant viết, “Tranh luận nhằm bác bỏ tự do là điều bất khả thi đối với những
triết lý sâu sắc nhất cũng như lý trí của những người bình thường nhất”. Kant
lẽ ra đã có thể bổ sung thêm rằng cả ngành khoa học thần kinh nhận thức
cũng không thể làm được điều này - cho dù ngành này tinh vi đến đâu. Khoa
học có thể nghiên cứu bản chất và tìm hiểu thế giới kinh nghiệm, nhưng
không thể trả lời các vấn đề đạo đức hay bác bỏ ý chí tự do. Đó là vì đạo đức
và tự do không phải là khái niệm kinh nghiệm. Chúng ta không thể chứng
minh chúng tồn tại, nhưng chúng ta không thể cảm nhận cuộc sống đạo đức
của mình mà không giả định trước chúng.
Tình dục, sự dối trá và chính trị
Một cách để tìm hiểu triết lý đạo đức của Kant là xem cách ông áp dụng
trong một số vấn đề cụ thể. Tôi muốn coi ba lĩnh vực - tình dục, sự dối trá,
và chính trị. Triết gia không phải lúc nào cũng là chuyên gia giỏi nhất về
cách áp dụng lý thuyết của mình trong thực tế. Nhưng các ứng dụng của
Kant thật thú vị vì sự đúng đắn của mình và giúp soi rọi toàn bộ triết lý của
ông.
Kant chống lại quan hệ tình dục tùy tiện
Quan điểm của Kant về đạo đức tình dục mang tính truyền thống và bảo thủ.
Ông phản đối mọi kiểu quan hệ tình dục ngoài quan hệ vợ chồng. Cho dù tất
cả quan điểm của Kant về tình dục thực sự bắt nguồn từ triết lý đạo đức của
ông thì điều này không quan trọng bằng các ý tưởng cơ bản chúng phản ánh
- chúng ta không sở hữu chính mình và không được hành động tùy thích, ông
phản đối quan hệ tình dục tùy tiện (ông coi đó là quan hệ tình dục ngoài hôn
nhân) - cho dù hai bên đồng thuận - vì làm như thế là hạ thấp phẩm giá với