PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

đức là cách thuyết phục người khác. Nhưng đó cũng là cách phân loại các
niềm tin đạo đức của chính chúng ta, để hiểu ra điều chúng ta tin tưởng và lý
do tại sao.
Một số tình huống đạo đức khó xử phát sinh từ các nguyên tắc đạo đức mâu
thuẫn nhau. Ví dụ, một trong những nguyên tắc trong câu chuyện xe điện là
chúng ta nên cứu càng nhiều mạng sống càng tốt, nhưng một nguyên tắc
khác lại nói giết một người vô tội là sai trái, ngay cả khi có lý do chính đáng.
Đứng trước tình huống mà việc cứu được nhiều mạng sống lại phụ thuộc vào
việc có giết một người vô tội không, chúng ta phải đối mặt với một tình thế
khó xử. Chúng ta cố gắng tìm ra nguyên tắc có tính ưu tiên hoặc thích hợp
với hoàn cảnh hơn.
Các tình huống khó xử về đạo đức khác phát sinh bởi chúng ta không chắc
chắn các sự kiện sẽ diễn ra như thế nào. Ví dụ câu chuyện chiếc xe điện
mang tính giả định đã được lược đi tính bất định giữa các lựa chọn mà chúng
ta gặp phải trong cuộc sống thực. Chúng giả định rằng chúng ta biết chắc
chắn bao nhiêu người sẽ chết nếu chúng ta không bẻ lái - hoặc không đẩy
người. Điều này làm cho những câu chuyện như vậy trở thành những định
hướng hành động không hoàn hảo. Nhưng chúng cũng là các công cụ hữu
ích cho việc phân tích đạo đức. Bằng cách bỏ qua các yếu tố ngẫu nhiên -
“Điều gì xảy ra nếu công nhân nhìn thấy xe điện và nhảy tránh kịp thời?” -
các ví dụ mang tính giả thuyết giúp chúng ta cô lập những nguyên tắc đạo
đức đang xét và kiểm tra ảnh hưởng của chúng.
Người chăn dê Afghanistan
Bây giờ xét tình huống đạo đức khó xử có thực, mặc dù hao hao câu chuyện
giả định về xe điện, nhưng phức tạp do không chắc chắn sự việc sẽ xảy ra
như thế nào. Tháng Sáu năm 2005 tại Afghanistan, một đội đặc nhiệm gồm
hạ sĩ quan hải quân Marcus Luttrell và ba lính biệt kích hải quân khác thực
hiện nhiệm vụ bí mật trinh sát một vùng gần biên giới Pakistan để tìm kiếm
một thủ lĩnh Taliban có quan hệ mật thiết với Osama bin Laden. Theo tin
tình báo, gã thủ lĩnh này chỉ huy 140-150 tay súng trang bị hỏa lực mạnh và
đang ở trong một ngôi làng miền núi khó tiếp cận.
Ngay sau khi đội đặc nhiệm chiếm được vị trí trên một triền núi nhìn xuống
ngôi làng, bỗng nhiên xuất hiện hai nông dân Afghanistan, trong đó có một
cậu bé khoảng 14 tuổi cùng khoảng một trăm con dê. Những người
Afghanistan này không mang vũ khí. Các binh sĩ Mỹ chĩa súng và ra hiệu