PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

đạo đức là diễn giải câu chuyện cuộc đời tôi hơn là thể hiện ý chí của tôi. Nó
liên quan đến sự lựa chọn, nhưng lựa chọn bắt nguồn từ sự diễn giải, không
phải là hành động tối thượng của ý chí. Tại bất cứ thời điểm nào, người khác
có thể sáng hơn tôi về con đường nào trong số các con đường trước mặt phù
hợp nhất với quãng đời tôi hiện nay; khi suy nghĩ kỹ, tôi có thể nói bạn bè
hiểu tôi còn rõ hơn tôi hiểu chính mình. Câu chuyện của tác nhân đạo đức có
ưu điểm là cho phép khả năng này xảy ra.
Nó cũng cho thấy cân nhắc đạo đức gồm việc phản ánh từ bên trong và bên
ngoài những câu chuyện cuộc sống lớn hơn bao trùm cả cuộc đời tôi. Như
MacIntyre viết, “Tôi không bao giờ có thể tìm kiếm điều tốt hoặc trau dồi
đức tính với tư cách cá nhân”. Tôi chỉ có thể làm cho câu chuyện đời tôi có
nghĩa bằng cách chấp nhận những câu chuyện mà tôi thấy mình trong đó.
Đối với MacIntyre (cũng như Aristotle), khía cạnh chuyên kể, hoặc mục đích
luận của phán xét đạo đức bị ràng buộc với quan hệ thành viên và quan hệ
phụ thuộc.
Tất cả chúng ta tiếp cận hoàn cảnh với tư cách người mang một đặc tính xã
hội cụ thể. Tôi là con của ai đó, là anh họ hay chú của ai đó; là dân thành phố
này hay thành phố khác, là thành viên của nhóm nghề này hay nhóm nghề
khác; thuộc về gia tộc này, bộ tộc kia, quốc gia nọ. Do đó những gì tốt cho
tôi hẳn sẽ tốt cho người có cùng đặc tính. Như vậy, tôi thừa hưởng từ quá
khứ của gia đinh, thành phố, dân tộc, đất nước mình đủ loại nợ, di sản, kỳ
vọng và nghĩa vụ hợp pháp. Chúng cấu thành cuộc sống và xuất phát điểm
đạo đức của chính tôi. Chúng góp phần tạo ra một đặc thù đạo đức cho cuộc
sống của tôi.
MacIntyre sẵn sàng thừa nhận rằng lý lẽ chuyện kể đi ngược với chủ nghĩa
cá nhân hiện đại. “Từ quan điểm của chủ nghĩa cá nhân, tôi là cái tôi lựa
chọn trở thành”. Theo quan điểm của chủ nghĩa cá nhân, phán xét đạo đức
yêu cầu tôi đặt sang một bên hay loại bỏ bản sắc và những ràng buộc: “Tôi
không phải chịu trách nhiệm về những gì đất nước tôi đang hoặc đã làm trừ
khi tôi ngầm hay công khai chọn đảm nhận trách nhiệm đó. Chủ nghĩa cá
nhân đó được thể hiện bởi những người Mỹ hiện đại nào phủ nhận mọi trách
nhiệm đối với ảnh hưởng của chế độ nô lệ lên người Mỹ da đen bằng cách
nói: “Tôi không bao giờ sở hữu nô lệ”. (Cần nhớ MacIntyre viết những dòng
này gần hai thập kỷ trước khi nghị sĩ Henry Hyde tuyên bố đúng như thế khi
phản đối việc bồi thường).
MacIntyre đưa thêm ví dụ khác “các thanh niên Đức tin rằng mình sinh sau
năm 1945 nên những gì phát xít Đức làm với người Do Thái chẳng liên quan