PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

việc hút thuốc phổ biến và được xã hội chấp nhận. Quan ngại về phí tổn
chăm sóc sức khỏe do tỷ lệ hút thuốc tăng, chính phủ Séc gần đây xem xét
tang thuế thuốc lá. Phản bác lại, Philip Morris đưa ra bản phân tích lợi ích -
phí tổn về tác động của việc hút thuốc lên ngân sách quốc gia Séc.
Bản phân tích cho thấy việc hút thuốc lá giúp chính phủ thu được nhiều tiền
hơn. Lý do: mặc dù ngân sách tốn nhiều tiền hơn để chăm sóc y tế cho
những người hút thuốc khi họ còn sống: nhưng họ lại chết sớm, và vì thế tiết
kiệm cho chính phú một khoản đáng kể trong việc chăm sóc sức khỏe, lương
hưu, và tiền nhà cho người cao tuổi. Theo nghiên cứu này, khi các “tác động
tích cực” của việc hút thuốc được xem xét, bao gồm thuế thuốc lá và khoản
tiết kiệm do người hút thuốc lá chết sớm, mỗi năm nhà nước thu được 147
triệu đô la.
Bản phân tích lợi ích - phí tổn là một thảm họa trong quan hệ công chúng
của Philip Morris. Một nhà bình luận viết: “Các công ty thuốc lá đã quen
việc phủ nhận thuốc la giết người. Vậy mà giờ đây họ còn khoe khoang về
nó”. Một nhóm chống hút thuốc lá đăng một quảng cáo trên báo, vẽ bàn chân
một tử thi trong nhà xác có buộc ở ngón chân một bảng giá 1.227 đô la -
khoản tiền chính phủ Séc tiết kiệm được khi một người nghiện hút thuốc lá
chết.
Đối mặt với sự phẫn nộ và giễu cợt của công chúng, tổng giám đốc Philip
Morris xin lỗi, nói rằng bản nghiên cứu “hoàn toàn bỏ qua các giá trị cơ bản
của con người và điều này không thể chấp nhận được”. Một số người nói bản
nghiên cứu của Philip Morris minh họa sự điên rồ vô đạo đức của việc phân
tích lợi ích - phí tổn và cách tư duy kiểu vị lợi. Xem cái chết vì ung thư phổi
là có lợi thật là một chính sách nhẫn tâm với mạng sống con người. Bên cạnh
tác động tài chính, bất kỳ chính sách hút thuốc lá có đạo đức nào cũng phải
xét hậu quả với sức khỏe cộng đồng và lợi ích của con người.
Tuy nhiên, người theo thuyết vị lợi không tranh cãi sự xác đáng của những
hậu quả lớn hơn này - nỗi đau khổ và bất hạnh, các gia đình đau buồn, những
mạng sống bị mất đi. Bentham phát minh ra khái niệm “hữu ích” để nắm bắt
một cách chính xác vô vàn những điều chúng ta quan tâm trên một thang duy
nhất, kể cả giá trị mạng sống con người. Đối với người ủng hộ Bentham, bản
phân tích kia không phá hủy danh tiếng của nguyên tắc vị lợi mà chỉ là cách
áp dụng sai lầm.
Một bản phân tích lợi ích - phí tổn đầy đủ hơn sẽ bổ sung thêm các tính toán
đạo đức xác định tổn thất của người hút thuốc chết sớm và gia đình của họ,