PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

Nhiều người ghi nhận những điểm tương đồng giữa John F. Kennedy và
Barack Obama. Cả hai đều trẻ, hùng biện, là chính khách biết gây cảm hứng
và việc thắng cử của họ đánh dấu một thế hệ lãnh đạo mới. Và cả hai đều tìm
cách tập hợp người Mỹ vào một kỷ nguyên công dân dấn thân mới. Nhưng
quan điểm của họ về vai trò tôn giáo trong chính trị hầu như rất khác biệt.
Khát vọng có được tính trung lập
Việc Kennedy xem tôn giáo là vấn đề riêng, chứ không phải vấn đề chung,
thể hiện nhu cầu xóa bỏ thành kiến chống Công giáo. Nó phản ánh một triết
lý chung sẽ có ảnh hưởng mạnh mẽ trong những năm 1960 và 1970 - triết lý
cho rằng chính quyền nên trung lập trong vấn đề đạo đức và tôn giáo, để cá
nhân tự do lựa chọn quan niệm riêng về lối sống tốt đẹp.
Cả hai đảng chính trị lớn đều bị ý tưởng trung lập này thu hút, nhưng theo
những cách khác nhau. Tổng quan mà nói, đảng Cộng hòa áp dụng ý tưởng
này trong chính sách kinh tế, đảng Dân chủ áp dụng trong các vấn đề xã hội.
Đảng Cộng hòa chống lại việc chính quyền can thiệp vào thị trường tự do
với lý lẽ cá nhân cần được tự do đưa ra các lựa chọn kinh tế và tiêu tiền theo
ý thích, việc chính quyền tiêu tiền của người nộp thuế hoặc điều chỉnh các
hoạt động kinh tế vì mục đích chung bị coi là áp đặt quan điểm của nhà nước
về lợi ích chung mà không phải ai cũng chia sẻ. Họ ủng hộ cắt giảm thuế hơn
là cho phép chính quyền chi tiêu, bởi vì điều này để cá nhân tự quyết định
những mục tiêu theo đuổi và cách tiêu tiền của riêng mình.
Đảng Dân chủ bác bỏ quan điểm cho rằng thị trường tự do đứng trung lập
giữa các mục tiêu và bảo vệ việc chính quyền can thiệp vào nền kinh tế.
Nhưng sang vấn đề xã hội và văn hóa, họ lại sử dụng ngôn ngữ mang tính
trung lập. Họ cho rằng chính quyền không nên “quy định về đạo đức” trong
các lĩnh vực xử sự tình dục, quyết định sinh sản vì làm như thế là áp đặt
niềm tin đạo đức và tôn giáo lên người khác. Thay vì hạn chế phá thai hoặc
quan hệ đồng tính, chính quyền nên đứng trung lập trong các vấn đề liên
quan đến đạo đức và cho phép cá nhân quyền tự lựa chọn.
Năm 1971, khi tác phẩm Một học thuyết về công lý của John Rawls đưa ra
triết lý bảo vệ khái niệm trung lập của phe tự do dân chủ mà bài diễn văn của
Kennedy đã gợi lên. Trong những năm 1980, những người chỉ trích kiểu
cộng đồng tính trung lập của phe tự do dân chủ đã nghi ngờ quan điểm cái
tôi tự do lựa chọn, không bị ràng buộc vốn có vẻ đã làm suy yếu học thuyết
của Rawls. Họ tranh luận không chỉ vì những khái niệm mạnh hơn về cộng