PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL
Phải Trái Đúng Sai - Cánh Cửa Mở Rộng- Bản dịch TIẾNG VIỆT PHẢI TRÁI ĐÚNG SAI là quyển sách best-seller tại Mỹ của giáo sư Michael Sandel, đại học Harvard. Sách bàn về vấn đề đạo đức dưới cái nhìn triết học. Tác giả đưa ra các vụ việc gây tranh cãi về vấn đề đạo đức để mổ xẻ dưới nhiều góc độ, theo quan điểm của các học thuyết triết học khác nhau, mỗi chương trình bày sâu về một học thuyết. Nhờ vậy, tư tưởng của Aristotle, Jeremy Bentham, Immanuel Kant, John Stuart Mill, Robert Nozick, và John Rawl được trình bày với sự rõ ràng và gần gũi, mà theo New York Times là "hiếm khi được giải thích dễ hiểu đến như vậy".
Phải Trái Đúng Sai - Cánh Cửa Mở Rộng- Bản dịch TIẾNG VIỆT
PHẢI TRÁI ĐÚNG SAI là quyển sách best-seller tại Mỹ của giáo sư Michael Sandel, đại học Harvard.
Sách bàn về vấn đề đạo đức dưới cái nhìn triết học. Tác giả đưa ra các vụ việc gây tranh cãi về vấn đề đạo đức để mổ xẻ dưới nhiều góc độ, theo quan điểm của các học thuyết triết học khác nhau, mỗi chương trình bày sâu về một học thuyết. Nhờ vậy, tư tưởng của Aristotle, Jeremy Bentham, Immanuel Kant, John Stuart Mill, Robert Nozick, và John Rawl được trình bày với sự rõ ràng và gần gũi, mà theo New York Times là "hiếm khi được giải thích dễ hiểu đến như vậy".
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
cho khách nam ngủ qua đêm ở phòng nữ. Nhưng tôi nghe đồn các quy định
này hiếm khi được thực thi và dễ bị vi phạm. Hầu hết nhân viên của trường
không cảm thấy có bổn phận thực thi những quan niệm truyền thống về đạo
đức giới tính. Ngày càng có nhiều áp lực nới lỏng quy định này, và đây trở
thành một chủ đề tranh luận tại trường nữ sinh St.Anne.
Một số thành viên lớn tuổi là người trọng truyền thống. Họ phản đối việc cho
phép khách nam ở lại qua đêm trên cơ sở đạo đức truyền thống; họ nghĩ việc
các cô gái trẻ chưa lập gia đình qua đêm với bạn trai là vô đạo đức. Nhưng
thời thế đã khác, và các vị này cảm thấy xấu hổ khi nói thật lý do phản đối.
Vì vậy, họ chuyển thể lập luận của mình sang kiểu thuyết vị lợi: “Nếu khách
nam ở lại qua đêm, phí tổn của trường sẽ tăng lên”. Bạn có thể băn khoăn vì
sao lại thế “Vâng, họ muốn tắm, và điều đó tốn nhiều nước nóng hơn”. Bên
cạnh đó, họ cho rằng “Chúng ta sẽ phải thay vải trải giường thường xuyên
hơn”.
Những người muốn thay đổi đã thỏa hiệp với phe truyền thống như sau: Mỗi
nữ sinh có thể có tối đa ba khách qua đêm mỗi tuần, miễn là mỗi vị khách
phải trả nhà trường khoản phí tổn 50 xu một đêm”. Ngày hôm sau, báo
Guardian giật ngay tiêu đề: “Nữ sinh St. Anne -50 xu qua đêm”. Ngôn ngữ
đạo đức đã không được dịch đầy đủ sang ngôn ngữ của thuyết vị lợi. Ngay
sau đó, quy định này, cũng như khoản phí, đã bị xóa bỏ.
John Stuart Mill
Chúng ta đã xem xét hai phản bác nguyên tắc “hạnh phúc lớn nhất” của
Bentham: (1) sự không tôn trọng phẩm giá con người và các quyền cá nhân,
và (2) không thể quy đổi mọi giá trị đạo đức qua một thang đo hạnh phúc và
nỗi buồn. Làm sao phản ứng lại trước hai lý lẽ phản bác này?
John Stuart Mill (1806-1873) tin rằng có thể đáp trả được. Là thế hệ sau
Bentham, ông cố gắng cứu thuyết vị lợi bằng cách thay đổi theo hướng nhân
văn hơn, ít tính toán hơn thiệt hơn. Mill là con trai James Mill, một người
bạn và môn đệ của Bentham. James Mill dạy con ở nhà, và cậu bé Mill trở
thành thần đồng. Cậu học tiếng Hy Lạp khi ba tuổi và tiếng Latin lúc lên
tám. Năm mười một tuổi, cậu đã viết lịch sử của luật La Mã. Năm hai mươi
tuổi, anh bị suy nhược thần kinh, và bị trầm cảm trong nhiều năm. Ngay sau
đó anh gặp Harriet Taylor, lúc đó là một phụ nữ có chồng với hai con, nhưng
bà và Mill trở thành bạn thân. Khi chồng bà qua đời hai mươi năm sau, bà và
Mill đã kết hôn. Mill ghi nhận Taylor là người bạn đồng hành trí tuệ và cộng