PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

tộc và kinh tế của sinh viên không thách thức quan niệm trường cao đẳng và
đại học nên nhận những sinh viên hứa hẹn nhất về mặt học thuật; đơn giản
đây chỉ là một cố gắng xác định tiềm năng học thuật của cá nhân chính xác
hơn.
Cuộc tranh luận về chống kỳ thị chủ yếu trên hai cơ sở sau: lập luận bù đắp
và lập luận về sự đa dạng.
Bù đắp những sai lầm trong quá khứ
Lập luận bù đắp coi chính sách chống kỳ thị là phương thuốc cho những sai
lầm trong quá khứ. Theo đó, sinh viên thiểu số cần được ưu tiên để bù đắp
cho sự phân biệt đối xử trong quá khứ khiến giờ đây họ bị bất lợi một cách
bất công. Lập luận này coi trúng tuyển như một lợi ích cho người nhận và
tìm cách phân phối lợi ích này sao cho có thể bù đắp được sự bất công trong
quá khứ và những ảnh hưởng dai dẳng của nó.
Nhưng lý lẽ bù đắp bị những người phê bình phản bác như sau: những người
hưởng lợi không nhất thiết là những người đã từng chịu khổ đau, và những
người trả tiền bù đắp ít khi là người chịu trách nhiệm về sai lầm cần được
sửa chữa. Nhiều đối tượng hưởng lợi từ chính sách chống kỳ thị là sinh viên
thiểu số nhưng ở tầng lớp trung lưu, không phải chịu hoàn cảnh đau khổ như
thanh niên người Mỹ gốc Phi và gốc Latin sống tại khu ổ chuột. Tại sao một
sinh viên người Mỹ gốc Phi sống ở khu ngoại ô giàu có Houston lại được ưu
đãi hơn cô gái Cheryl Hopwood, người có lẽ thật sự khó khăn hơn về kinh
tế?
Nếu trọng tâm là để giúp người bất lợi, các nhà phê bình cho rằng chính sách
chống kỳ thị cần phải dựa trên tầng lớp, không phải chủng tộc. Và nếu ưu
tiên chủng tộc được dùng để bù đắp cho sự bất công của chế độ nô lệ và
phân biệt chủng tộc trong quá khứ, làm sao có thể công bằng khi bắt những
người như Hopwood, vốn chẳng liên quan gì đến sự bất công trong quá khứ
ấy, phải gánh chịu?
Liệu lý lẽ bù đắp cho chính sách chống kỳ thị có thể phản bác lại ý kiến này
hay không phụ thuộc vào khái niệm trách nhiệm tập thể phức tạp: về mặt đạo
đức, chúng ta có trách nhiệm sửa chữa những sai lầm do thế hệ đi trước gây
ra không? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần phải biết thêm về cách phát
sinh nghĩa vụ đạo đức. Chúng ta gánh vác nghĩa vụ chỉ với tư cách cá nhân
hay phải gánh một vài nghĩa vụ với tư cách là thành viên các cộng đồng với
những đặc tính lịch sử? Vì chúng ta sẽ đến với câu hỏi này trong phần sau