PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

đô la vào năm 2009. Số tiền Jordan kiếm được trong một trận đấu còn nhiều
hơn Chamberlain kiếm được trong cả mùa.
Tiền của Michael Jordan
Gác sang một bên bất kỳ thắc mắc nào về tài sản ban đầu, hãy tưởng tượng
Nozick đề xuất bạn thiết lập cách phân phối thu nhập và tài sản ban đầu theo
bất cứ mẫu hình nào bạn cho là công bằng - một phân phối bình đẳng hoàn
hảo. Bây giờ mùa bóng rổ bắt đầu. Những người muốn xem Michael Jordan
thi đấu bỏ 5 đô la vào một cái hộp mỗi khi họ mua vé. Jordan được lấy số
tiền trong hộp. (Trong cuộc sống thực tế tất nhiên tiền lương của Jordan
được chủ sở hữu đội bóng trả từ doanh thu của đội. Nozick đơn giản hóa giả
định này và cho những người hâm mộ trả tiền trực tiếp cho Jordan để chúng
ta tập trung vào khía cạnh triết học của việc trao đổi tự nguyện).
Vì nhiều người háo hức xem Jordan chơi, rất nhiều người mua vé và chiếc
hộp đầy ắp. Do đó cuối mùa giải, Jordan kiếm được 31 triệu đô la, nhiều hơn
so với bất cứ cầu thủ nào khác. Kết quả là sự phân phối ban đầu - một trong
những điều bạn xem xét là công bằng - không còn nữa. Jordan có nhiều và
những người khác có ít hơn. Tuy nhiên, cách phân phối mới phát sinh thông
qua sự lựa chọn hoàn toàn tự nguyện. Ai có căn cứ để phàn nàn? Không phải
những người trả tiền để xem Jordan thi đấu, họ tự do lựa chọn mua vé.
Không phải những người không thích bóng rổ và ở nhà, họ không chi một
đồng xu nào cho Jordan. Và dĩ nhiên không phải Jordan; anh chọn chơi bóng
rổ để kiếm bộn tiền.
Nozick tin kịch bản này minh họa hai vấn đề với các lý thuyết theo khuôn
mẫu của công bằng trong phân phối. Đầu tiên, tự do gây rối loạn các mẫu
hình. Bất cứ ai tin rằng bất bình đẳng kinh tế là không công bằng sẽ phải can
thiệp vào thị trường tự do một cách liên tục và lặp đi lặp lại để hủy bỏ ảnh
hưởng của các lựa chọn của người dân. Thứ hai, can thiệp theo cách đó -
đánh thuế Jordan để hỗ trợ các chương trình giúp đỡ người có hoàn cảnh khó
khăn - không chỉ đảo lộn kết quả của giao dịch tự nguyện, mà còn vi phạm
quyền sử dụng thu nhập của Jordan. Nó buộc anh phải đóng góp từ thiện
ngược với ý chí của mình.
Chính xác thì đánh thuế thu nhập của Jordan có gì sai? Theo Nozick, nguyên
tắc đạo đức phải đứng trên tiền bạc. Ở vấn đề này, ông tin rằng, tự do của
con người là cao nhất, ông lý giải như sau: “Đánh thuế thu nhập chẳng khác
gì lao động cưỡng bức”. Nếu có quyền lấy đi một phần thu nhập của tôi, nhà