PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

thẩm tuyên bố hợp đồng vô hiệu? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần đánh
giá ảnh hưởng đạo đức của hợp đồng, và hai phản bác chống lại hợp đồng đẻ
thuê.
Lý lẽ ủng hộ thực thi hợp đồng dựa trên hai lý thuyết về công lý mà chúng ta
đã xét trước đây - chủ nghĩa tự do cá nhân và thuyết vị lợi. Trong vụ này,
chủ nghĩa tự do cá nhân cho rằng hợp đồng phản ánh sự tự do lựa chọn; việc
giao kết hợp đồng giữa hai người trưởng thành thỏa thuận là tôn trọng quyền
tự do của họ. Lý lẽ của thuyết vị lợi đối với hợp đồng này là thúc đẩy lợi ích
chung, nếu cả hai bên đồng ý, cả hai đều có được lợi ích hay hạnh phúc từ
thỏa thuận, nếu không đồng ý, họ sẽ không có được. Vì vậy trừ khi chứng
minh được thỏa thuận này làm giảm ích lợi của ai đó (và thiệt nhiều hơn lợi
cho các bên), nếu không thì giao dịch song phương cùng có lợi (hợp đồng đẻ
thuê) cần phải được tôn trọng.
Các phản đối là gì? Chúng có thuyết phục không?
■ Phản đối 1: Sự ưng thuận sai lầm
Phản đối đầu tiên (thỏa thuận của Mary Beth Whitehead không thực sự tự
nguyện) đặt ra câu hỏi về điều kiện lựa chọn của mọi người. Chúng ta chỉ có
thể tự do lựa chọn khi và chỉ khi chúng ta không bị áp lực quá mức (chẳng
hạn do nhu cầu tiền bạc), và chúng ta có đủ thông tin hợp lý về các lựa chọn
khác. Tuy nhiên mọi người vẫn tranh cãi với nhau về việc thế nào là quá
mức, hay mức độ thiếu thông tin đến đâu. Nhưng trọng tâm của lý lẽ là xác
định xem khi nào một thỏa thuận được xem là tự nguyện là thực sự tự
nguyện, và khi nào thì không. Câu hỏi này nổi cộm trong vụ án Baby M, và
cũng xuất hiện trong các cuộc tranh luận về quân đội tình nguyện.
Trong vụ này, đáng lưu ý là cuộc tranh luận về điều kiện nền tảng cần thiết
để sự ưng thuận này có giá trị thật ra chỉ là “sự cãi cọ trong gia đình” của
một trong ba cách tiếp cận về công lý mà chúng ta đang xét trong cuốn sách
này - cách tiếp cận cho rằng công lý có nghĩa là tôn trọng tự do. Như chúng
ta đã thấy, chủ nghĩa tự do cá nhân là một thành viên của “gia đình” này. Nó
cho rằng Công lý là tôn trọng lựa chọn của người khác, miễn là lựa chọn này
không vi phạm quyền của bất kỳ ai khác. Các lý thuyết khác trong “gia đình”
xem công lý là sự tôn trọng tự do nhưng đặt ra một số hạn chế đối với điều
kiện lụa chọn. Giống như Chánh án Wilentz trong vụ Baby M, chúng cho
rằng lựa chọn được thực hiện dưới áp lực hoặc trong trường hợp không đủ
thông tin là không thực sự tự nguyện. Chúng ta sẽ có đủ kiến thức để đánh