PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

hơn, có giá trị hơn, cao thượng hơn những hạnh phúc khác?
Việc từ chối không phân biệt hạnh phúc lớn và hạnh phúc nhỏ gắn kết với
niềm tin của Bentham rằng tất cả các giá trị đều có thể được đo và quy đổi
trên cùng một thang giá trị. Nếu các trải nghiệm chỉ khác nhau ở mức độ
hạnh phúc hoặc nỗi đau mà chúng tạo ra - chứ không phải là chất lượng, thì
người ta có thể đo nó bằng một thang đo nào đó. Nhưng một số người phản
đối thuyết vị lợi ở điểm này: họ tin rằng một số hạnh phúc thực sự “lớn” hơn
những hạnh phúc khác.
Nếu một số hạnh phúc lớn hơn những hạnh phúc khác thì tại sao xã hội lại
đánh giá tất cả các sở thích đều như nhau, nói chi đến việc đem cộng tất cả
các sở thích lại? Hãy nhớ lại việc ném giáo dân cho sư tử ăn ở Đấu trường
La Mã. Một lý do phản đối cảnh tượng đẫm máu này là việc này vi phạm
quyền của các nạn nhân. Nhưng lý lẽ phản đối khác nữa là nó tạo ra một thú
vui thấp hèn chứ không phải một hạnh phúc cao quý. Phải chăng sẽ tốt hơn
nếu thay đổi chứ không phải đáp ứng những sở thích này?
Người ta nói rằng những người Thanh giáo[5] cấm trò thả chó cắn gấu bị
xích không phải vì trò này làm gấu bị đau mà vì kiểu hạnh phúc của người
xem. Trò chọc gấu không còn là một thú tiêu khiển phổ biến, nhưng chọi gà
và chọi chó vẫn còn sức thu hút lớn, và một số điều luật ngăn cấm các trò
này. Một lập luận biện minh cho các lệnh cấm là ngăn chặn sự tàn bạo với
động vật. Nhưng luật này cũng phản ánh một phán xét đạo đức rằng hạnh
phúc phát sinh từ trận chọi chó là đáng ghê tởm, và một xã hội văn minh nên
cấm. Bạn không cần phải theo Thanh giáo để cảm thông với kết luận này.
Bentham tổng hợp tất cả các sở thích - bất kể giá trị - trong việc xác định
pháp luật phải nên như thế nào. Nhưng nếu nhiều người thích chọi chó hơn
xem tranh Rembrandt[6], xã hội có nên đầu tư vào đấu trường chó chứ không
phải bảo tàng nghệ thuật? Nếu hạnh phúc nào đó thấp và hạ cấp, tại sao
người ta tính cả nó trong việc quyết định điều luật nào nên được ban hành?
Mill cố gắng bảo vệ thuyết vị lợi trước lập luận phản đối này. Không giống
Bentham, Mill tin có thể phân biệt giữa hạnh phúc lớn và hạnh phúc nhỏ -
tức có thể đánh giá chất lượng, không chỉ mức độ, cường độ các ước muốn
của chúng ta. Và ông nghĩ rằng có thể phân biệt bằng cách chỉ dựa vào
thuyết vị lợi mà không dựa vào bất kỳ ý tưởng đạo đức nào khác.
Mill bắt đầu bằng cam kết trung thành với các tín điều của thuyết vị lợi:
“Hành động là đúng nếu nó có xu hướng thúc đẩy hạnh phúc; hành động là