PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

mạnh mẽ quyền lợi của mình, và ranh giới giữa lợi ích cá nhân và sự tham
lam thường mờ nhạt. Nhưng ranh giới giữa thành công và thất bại lại rõ ràng
hơn nhiều. Và ý tưởng người thành công xứng đáng được tưởng thưởng là ý
niệm cốt lõi của giấc mơ Mỹ.
Không đề cập đến lòng tham, Tổng thống Obama hiểu rằng tưởng thưởng sự
thất bại mới là nguồn gốc sâu xa của bất mãn và phẫn nộ. Trong thông báo
giới hạn mức lương của nhân viên điều hành tại các công ty nhận gói cứu
trợ, Obama nêu lên nguồn gốc sự giận dữ:
Đây là nước Mỹ. Chúng ta không coi rẻ của cải. Chúng ta không ghen ghét
ai đó thành công. Và chúng ta tin chắc rằng thành công phải được khen
thưởng. Nhưng điều làm người dân khó chịu - và hoàn toàn chính đáng - là
các nhân viên điều hành được khen thưởng vì đã thất bại, đặc biệt khi tiền
thưởng lấy từ tiền đóng thuế của dân.
Một trong những tuyên bố kỳ lạ nhất về gói cứu trợ là của Thượng nghị sĩ
Charles Grassley (tiểu bang Iowa), một người theo trường phái bảo thủ tài
chính[1]. Khi nỗi tức giận đang ở cao trào, trong cuộc phỏng vấn trên đài
phát thanh Iowa, Grassley nói điều làm ông cảm thấy phiền lòng nhất là việc
các vị giám đốc điều hành từ chối nhận bất kỳ trách nhiệm nào vì thất bại.
Ông “sẽ nghĩ về họ tốt hơn một chút nếu họ bắt chước người Nhật, đến trước
người dân Mỹ cúi đầu nói ‘Tôi xin lỗi’, rồi sau đó từ chức hoặc đi tự tử”.
Grassley sau đó giải thích mình không kêu gọi các vị giám đốc tự tử. Nhưng
ông thực sự muốn họ nhận trách nhiệm về thất bại, phải cảm thấy ăn năn, và
xin lỗi công chúng. “Tôi đã không nghe thấy các vị giám đốc làm điều này
và điều này khiến cử tri trong quận của tôi khó lòng chi thêm tiền cứu trợ”.
Ý kiến của Grassley khẳng định linh cảm của tôi: sự giận dữ đối với gói giải
cứu không phải chủ yếu chĩa vào lòng tham, những gì xúc phạm ý thức công
lý của người Mỹ là tiền thuế của họ được sử dụng để thưởng cho sự thất bại.
Nếu điều này đúng, vẫn còn đó câu hỏi liệu quan điểm về gói cứu trợ có hợp
lý không. Liệu giám đốc điều hành và quan chức cao cấp của các ngân hàng
và công ty đầu tư lớn có bị đổ lỗi gây ra cuộc khủng hoảng tài chính không?
Nhiều người đã không nghĩ như vậy. Điều trần trước ủy ban quốc hội điều
tra cuộc khủng hoảng tài chính, họ khẳng định mình đã làm tất cả những gì
có thể với thông tin có được. Cựu tổng giám đốc điều hành Bear Stearns -
một công ty đầu tư tại Phố Wall sụp đổ trong năm 2008 - cho biết ông đã suy
nghĩ rất nhiều về việc mình có thể làm bất cứ điều gì khác đi không. Ông kết
luận mình đã làm tất cả những gì có thể. “Đơn giản là tôi không thể làm bất