PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

Đây có vẻ là câu hỏi không có câu trả lời. Các cộng đồng chính trị khác nhau
quan tâm đến những vấn đề khác nhau. Tranh luận về mục đích của cây sáo
hoặc của trường đại học là một việc. Dù có đôi chút bất đồng, mục đích của
chúng ít nhiều còn có giới hạn. Mục đích của cây sáo có liên quan tới việc
tạo ra âm nhạc, mục đích của trường đại học có liên quan tới giáo dục.
Nhưng liệu chúng ta có thể thực sự xác định mục tiêu hoặc mục đích của
hoạt động chính trị theo kiểu như vậy không?
Ngày nay chúng ta không coi chính trị là việc phải có một mục tiêu cụ thể
nào đó mà mang tính mở cho nhiều kiểu mục tiêu khác nhau mà công dân có
thể theo đuổi. Chẳng phải đó là nguyên nhân chúng ta có các cuộc bầu cử
sao - để mọi người có thể lựa chọn, ở bất kỳ thời điểm nào, những mục đích
và ý định mà họ cùng muốn theo đuổi? Việc gán trước một số mục tiêu hoặc
ý định nào cho cộng đồng chính trị dường như tước đi quyền tự quyết định
của công dân. Điều đó cũng có nguy cơ áp đặt các giá trị mà không phải tất
cả mọi người cùng chia sẻ. Sự miễn cưỡng của chúng ta khi xác lập telos hay
mục tiêu chính trị phản ánh một sự quan ngại về tự do cá nhân. Chúng to coi
chính trị là thủ tục để mọi người tự lựa chọn mục tiêu của riêng mình.
Aristotle không quan niệm như thế. Với ông, mục đích chính trị không phải
để thiết lập một khuôn khổ các quyền trung lập với các mục tiêu. Chính trị
phải góp phần hình thành nên công dân tử tế và thúc đẩy các đức tính tốt.
Bất kỳ thành bang đúng nghĩa nào, chứ không chỉ hữu danh, đều phải tận
hiến cho mục tiêu khích lệ cái thiện. Nếu không, một tổ chức chính trị sẽ chỉ
đơn thuần là một liên minh. Nếu không, pháp luật cũng sẽ trở thành một giao
kèo... “một kẻ bảo đảm các quyền mâu thuẫn nhau của mọi người”, thay vì lẽ
ra phải là một quy tắc sống làm cho các thành viên trong thành bang tử tế và
công bằng.
Aristotle chỉ trích cả hai giải pháp chính để phân chia quyền lực chính trị:
đầu sỏ chính trị[40] và dân chủ. Ông nói, mỗi bên có một luận điểm nhưng
chỉ mang tính nửa vời.
Phe đầu sỏ cho rằng họ, những người giàu có, nên lãnh đạo. Phe dân chủ cho
rằng xuất thân tự do là tiêu chí duy nhất cho quyền công dân và quyền lực
chính trị. Nhưng cả hai nhóm thổi phồng luận điểm của mình, bởi vì cả hai
hiểu sai mục đích của cộng đồng chính trị.
Phe đầu sỏ sai vì cộng đồng chính trị không chỉ có việc bảo vệ tài sản cá
nhân, thúc đẩy kinh tế thịnh vượng. Nếu chính trị chỉ để thực hiện những