PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

chia sẻ sự hy sinh gian khổ cũng làm xói mòn trách nhiệm chính trị:
Tuyệt đại đa số người Mỹ không có nguy cơ do phải nhập ngũ ra chiến
trường đã thuê một số đồng bào kém may mắn hơn thực hiện những việc
nguy hiểm trong khi đa số tiếp tục công việc riêng của mình, không bị nguy
hiểm và không bị gián đoạn.
Một trong những tuyên bố nổi tiếng nhất vê nghĩa vụ công dân trong chế độ
quân dịch là của Jean-Jacques Rousseau (1712-1778), nhà lý luận chính trị
thời Khai sáng sinh ra ở Geneva. Trong tác phẩm Khế ước xã hội (The
Social Contract, 1762), ông lập luận rằng biến một nghĩa vụ công dân thành
loại hàng hóa trên thị trường không làm tăng, mà làm suy yếu tự do:
Khi việc phục vụ xã hội không còn là công việc chính của công dân, và họ
muốn đóng góp tiền hơn là tự thân phụng sự, thì nhà nước không còn xa sự
sụp đổ. Khi cần phải ra tiền tuyến, họ trả tiền cho người khác ra trận và ở lại
hậu phương... Trong một quốc gia hoàn toàn tự do, các công dân tự mình
làm mọi thứ và không bao giờ đi thuê; miễn bàn đến chuyện nộp tiền để
được miễn trừ nghĩa vụ, họ thậm chí còn trả tiền để được đặc quyền tự mình
hoàn thành nghĩa vụ. Tôi đi ngược lại quan điểm chung: Tôi tin lao động
công ích còn ít mang tính cưỡng bức hơn là thuế.
Ý thức mạnh mẽ của Rousseau về quyền công dân, và sự thận trọng của ông
với thị trường có thể rất khác biệt với giả định ngày nay của chúng ta. Chúng
ta có xu thế xem nhà nước, cùng với pháp luật và các quy định ràng buộc là
có khuynh hướng bắt buộc, trong khi xem thị trường với việc trao đổi tự
nguyện là có khuynh hướng tự do. Rousseau nói điều ngược lại, ít nhất khi
đang nói đến sứ mạng công dân.
Những người ủng hộ thị trường có thể bảo vệ quân đội tình nguyện bằng
cách bác bỏ ý thức mạnh mẽ của Rousseau về quyền công dân, hoặc bằng
cách phủ nhận sự liên quan của nó đến nghĩa vụ quân sự. Tuy nhiên, những
lý tưởng công dân ông nêu lên vẫn được nhiều người hưởng ứng, thậm chí
trong một xã hội do thị trường điều khiển như Hoa Kỳ ủng hộ quân đội tình
nguyện kịch liệt phủ nhận việc rút cục nó là một đội quân đánh thuê. Họ
đúng khi chỉ ra rằng nhiều người tòng quân do lòng yêu nước thúc đẩy,
không chỉ bởi lương và các lợi ích khác. Nhưng tại sao chúng ta coi việc này
quan trọng? Miễn là các chiến sĩ làm tốt công việc của mình, chúng ta cần gì
quan tâm đến động cơ của họ? Ngay cả khi không dùng thị trường tuyển
quân, chúng ta thấy khó mà tách được nghĩa vụ quân sự khỏi quan niệm cũ
về chủ nghĩa yêu nước và đạo đức công dân.