PHAI TRAI DUNG SAI - MICHAEL SANDEL

Parker. Họ tuyên bố đã làm vậy trong tình thế bức thiết.
Nếu là thẩm phán, bạn sẽ phán quyết như thế nào? Để đơn giản, đặt khía
cạnh pháp luật qua một bên và giả định bạn được hỏi xem việc giết cậu bé
thử việc có chấp nhận được về mặt đạo đức không?
Lập luận ủng hộ mạnh mẽ nhất cho rằng với tình cảnh nguy khốn lúc đó, cần
phải giết một người để cứu ba người còn lại. Nếu không ai bị giết, tất cả bốn
người đều chết. Parker. kiệt sức và đau ốm, là “ứng viên” hợp lý, vì dù sao
cậu bé cũng sẽ chết sớm. Và khác Dudley và Stephens, cậu bé không phải
nuôi nấng ai. Cái chết của cậu không để lại cảnh vợ góa con côi.
Lập luận này hứng chịu ít nhất hai phản đối: Thứ nhất, người ta có thể hỏi
rằng xét trên tổng thể, liệu lợi ích của việc giết cậu bé thử việc có lớn hơn
thiệt hại (phí tổn) không kể cả khi tính số mạng sống được cứu và hạnh phúc
của những người sống sót và gia đình họ thì một hành động sát nhân như vậy
có thể gây hậu quả xấu cho toàn thể xã hội - chẳng hạn làm suy yếu quy tắc
chống lại việc giết người, hoặc khuyến khích người dân có xu hướng “thay
trời hành đạo”, hoặc làm các vị thuyền trưởng khó tuyển dụng người thử
việc.
Thứ hai, ngay cả sau khi xét mọi khía cạnh và thấy lợi ích cao hơn phí tổn,
chẳng lẽ chúng ta lại không có cảm giác sai trái khi giết và sau đó ăn thịt cậu
bé thử việc không có khả năng tự vệ vì lý do nào đó nằm ngoài tính toán phí
tổn và lợi ích xã hội? Chẳng lẽ lại không phải là sai trái khi đối xử với con
người theo cách đó - khai thác điểm dễ bị tổn thương, lấy đi mạng sống khi
người đó không nhất trí - cho dù làm như vậy khiến nhiều người có lợi?
Với bất kỳ ai kinh hoàng trước hành động của Dudley và Stephens, lý lẽ
phản đối đầu vẫn còn nhẹ nhàng. Lý lẽ này chấp nhận giả định của thuyết vị
lợi là đạo đức cốt ở chỗ cân nhắc giữa lợi ích và phí tổn, và đơn giản lý lẽ
này chỉ muốn tính toán hậu quả đầy đủ hơn mà thôi.
Nếu cái chết của cậu bé thử việc đáng phẫn nộ về mặt đạo đức, lập luận phản
đối thứ hai rõ ràng hơn. Nó bác bỏ ý tưởng việc đúng nên làm chỉ đơn giản
là xét hậu quả - tính toán phí tổn và lợi ích. Đạo đức là cái gì đó hơn thế nữa
- một thứ liên quan đến cách đối xử thích hợp giữa con người với con người.
Hai cách suy nghĩ về vụ thuyền cứu sinh minh họa hai cách tiếp cận công lý
đối nghịch nhau. Phương pháp tiếp cận thứ nhất cho rằng đạo đức của hành
động chỉ phụ thuộc vào kết quả; sau khi đánh giá tất cả các yếu tố, việc đúng
nên làm là hành động nào tạo ra trạng thái kết quả tốt nhất. Cách tiếp cận thứ