Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

të Republikës së Brutit, nën sundimin e Sulltan Hamidit
dhe në kohën e Ataturkut, nën sundimin e Ekaterinës dhe
në vitet e Revolucionit të Tetorit.
Dhe, ashtu sikundër ka pasur dhe ka në të gjitha hapësirat
dhe në të gjitha sistemet shoqërore, po ashtu, mediokritete
ka pasur dhe ka edhe në të gjitha fushat e krijimtarisë
dhe të aktivitetit të njeriut: në krijimtarinë artistike dhe
krijimtarinë shkencore, në jetën kulturore dhe në jetën politike,
në jetën arësimore dhe në komunikimin e përditshëm
ndërmjet njerëzve. Mediokritetet janë aq të përhapur saqë
mund të thuhet se nuk ka fushë të realizimit të njeriut, si
subjek shoqëror, ku nuk shfaqen mediokritetet ashtu si
nuk ka fushë të gjelbër, ku nuk shfaqen kërminjtë pas
shiut.
Posaçërisht shumë mediokritete mund të ketë në krijimtarinë
letrare dhe mediokritetet e krijimtarisë letrare mund
të jenë të interesimeve, profileve, facetave dhe etikave të
ndryshme natyrisht, të interesimeve, profileve, facetave dhe
etikave të ndryshme mesatare. Numri i mediokriteteve në
letërsitë e vogla kombëtare është, veçmas, i madh, megjithëse
opinioni lexues mendon se pikërisht në letërsinë dhe
kulturën e tyre nuk ka mediokritete. Disa prej mediokriteteve
të këtyre letërsive e imitojnë me ngulmë letërsinë
popullore ose, tekembramja, e shfrytëzojnë thesarin popullor
me qëllim që të tërheqin interesimin e opinionit — kur
shkruajnë vjersha dhe proza, apo të shikuesve — kur shkruajnë
drama dhe skenarë filmi. Mediokritetet e këtij interesimi
pohojnë se në atë mënyrë duan të jenë autoktonë, por,
meqenëse janë përgjysmë të aftë, bëhen epigonë të letërsisë
popullore dhe zhyten në folklorizëm dhe në primitivizëm.
Disa prej mediokriteteve të tjera të këtyre letërsive i imitojnë
shkrimtarët e huaj dhe i imitojnë, kryesisht dhe përfundimisht,
ata shkrimtarë të huaj avangardistë, që me shkrimet
e tyre kanë zgjuar interesim të madh në qarqet e huaja
letrare, por janë shndërruar në idhuj në qarqet periferike
evropiane të letërsisë. Duke i imituar idhujt e periferisë mediokritetet
e periferisë me të drejtë shpresojnë se me shkrimet
e tyre do ta befasojnë lexuesin e mjedisit të vet. Mediokritetet
e këtilla, zakonisht, i imitojnë format kompozicionale,
11