Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

dukshme. Humori dhe satira kanë ecur dhe ecin kështu
bashkarisht, duke e bërë fjalën e shkruar artistike një prej
atyre ilaçeve që shërojnë kur përmes gazit e kur dhembjes,
ose përmes gazit e dhembjes njëkohësisht.
Njëri prej shkrimtarëve shqiptarë, që e shikon botën
duke qeshur nga gëzimi apo dhembja, është edhe Tasim
Aliaj. Edhe pse i ka quajtur humoristike, tregimet e përmbledhjes
së tij, Stuhi në sirtar, janë diçka më tepër: ato
janë tregime satirike në pjesën më të madhe të rasteve.
Vetëm ndonjëherë humori i tij është i lehtë dhe nuk synon
më tepër se sa argëtimin e lexuesve. Herat më të shpeshta,
megjithatë, ai është një humor që objektin e vet e bën grotesk
dhe e zbulon me një sulm të rrufeshëm, sikundër mund
të zbulojë vetëm satira. Në të gjitha rastet është ky një humor
i këndshëm, i lezeçëm, që të bën të qeshësh dhe të
mendosh, që të bën t'i bashkohesh frontit të tij. Tasim Aliaj
është shkrimtar që e njeh jetën dhe i kupton problemet e
shoqërisë së cilës i takon, por edhe një prej atyre shkrimtarëve
të informuar, që i njeh problemet e botës bashkëkohore.
Për më tepër dhe më mirë, ai di të pikasë dukuritë
dhe t'i veçojë individët më karakteristikë me qëllim që t'i
vejë në lojë me humorin dhe t'i sulmojë me satirën e tij.
Të rinjtë, të vjetërit, intelektualët, punëtorët, fshatarët,
ministrat, deputetët, drejtorët, kryetarët, shkrimtarët, këngëtarët
— prej të gjithë këtyre ka individë që janë bërë objekt
i shakave të tij. Duke zgjedhur njerëzit, ai zgjedh në të njëjtën
kohë edhe problemet, që bëjnë pjesë në fondin e gjerë
të dukurive, që ka vënë përpara grykës së topit të tij. Të
vetmet krijesa që kësaj here nuk i nguc, janë gratë; bilebile,
kësaj here ai është paraqitur si mbrojtës i tyre. Kështu,
bie fjala, protagonisti i tregimit, Mustaqet e Tahirit, do të
pësojë prej gjilperës së Tasim Aliajt për shkak se akoma
nuk është mësuar ta kundrojë zemërgjerë femrën shqiptare
në rolin dhe pozitën e saj të re shoqërore. Në shpirtin
e tij akoma çohen valët e mentalitetit të vjetëruar, prandaj
nxiton t'i rruajë mustaqet tek berberi mashkull para se të
jetë i shtrënguar t'i rruajë tek ndonjë berbere grua.
Me andje të posaçme i përqesh Tasim Aliaj të gjithë
ata individë që, porsi njeriu i futur në këllef i Çehovit, nuk
185